კომპიუტერული ტომოგრამა გადაარჩენს სიცოცხლეს – მაგრამ შესაძლოა სიმსივნის მიზეზიც გახდეს
ახალი მნიშვნელოვანი კვლევის მიხედვით, რომელიც ჩატარდა კალიფორნიის უნივერსიტეტში (სან-ფრანცისკო), კომპიუტერულ ტომოგრამაზე (CT) გამოყენებული რენტგენის გამოსხივება შესაძლოა ყოველწლიურად სიმსივნის 5%-მდე შემთხვევის გამომწვევი იყოს. ეს ნიშნავს, რომ მხოლოდ 2023 წელს ამერიკის შეერთებულ შტატებში დაახლოებით 103,000 ახალ სიმსივნის შემთხვევას შეიძლება ჰქონოდა კავშირი CT გამოკვლევასთან.
კვლევის ავტორები არიან დოქტორი რებეკა სმიტ-ბინდმანი და დოქტორი მალინი მაჰენდრა.
კვლევა გამოქვეყნდა სამედიცინო ჟურნალში JAMA Internal Medicine 2025 წელს.
სრული ბმული კვლევისთვის: https://lnkd.in/e3djAagu
მთავარი მიგნებები:
- ანალიზის საფუძველზე, რომელიც მოიცავდა 93 მილიონ კომპიუტერულ ტომოგრამას, ყველაზე მაღალი რისკი დაფიქსირდა 50-59 წლის ადამიანებში;
- ყველაზე მეტად საფრთხეში არიან ახალშობილები და ბავშვები, რომელთაც 10-ჯერ მეტი შანსი აქვთ, რომ უვითარდეთ სიმსივნე იმავე დოზით რადიოაქტიური ზემოქმედების შემდეგ;
- სიმსივნის ყველაზე გავრცელებული ფორმებია:
- ფილტვის სიმსივნე,
- მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე,
- ლეიკემია (ძვლის ტვინის სიმსივნე),
- ძუძუს სიმსივნე – განსაკუთრებით მაშინ, როცა ტომოგრამა ტარდება მუცლის, მენჯის ან თავის არეში.
სამეცნიერო გუნდის გაფრთხილება:
- მრავალი კომპიუტერული ტომოგრამა ინიშნება არასაჭირო შემთხვევებში, მაგალითად – ჩვეულებრივი თავის ტკივილის ან მსუბუქი რესპირატორული ინფექციის დროს;
- გამოსხივების დოზები მკვეთრად განსხვავდება და ხშირად გადასაშლელად მაღალია, რაც პაციენტებს აყენებს არარაციონალურ რისკის ქვეშ;
- გამოკვლევების რაოდენობის შემცირება და დაბალი დოზის გამოყენება სიმსივნის შემთხვევების შემცირებაში სერიოზულ გავლენას მოახდენს მომავალში.
ოჯახთან კომუნიკაციის მნიშვნელობა
დოქტორი მაჰენდრა ხაზს უსვამს, რომ განსაკუთრებით ბავშვების შემთხვევაში, აუცილებელია მშობლებისა და მეურვეების სათანადო ინფორმირება.
დღეს, მხოლოდ ძალიან მცირე ნაწილს აფრთხილებენ, რომ კომპიუტერული ტომოგრამა შეიძლება ხანგრძლივი რისკების მატარებელი იყოს, მათ შორის სიმსივნის განვითარების თვალსაზრისით.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„კომპიუტერული ტომოგრამა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია, მაგრამ მისი გამოყენება უნდა ეფუძნებოდეს შეიცავს თუ არა პაციენტის მდგომარეობა რეალურ საჭიროებას. საქართველოში ჯერ კიდევ ხშირია შემთხვევები, როცა ტომოგრამა ინიშნება უმნიშვნელო სიმპტომებზე – ხშირად არც პაციენტს და არც ოჯახს არ აქვთ ინფორმაცია ამ კვლევის გრძელვადიანი რისკების შესახებ.
ჩვენ უნდა დავიწყოთ ღია საუბარი: როდის არის ეს საჭირო, როგორ შეიძლება შემცირდეს დოზა და არსებობს თუ არა ალტერნატიული მეთოდი.
დაბალი დოზა და საჭიროების პრინციპით დანიშვნა = უფრო დაცული პაციენტი და ნაკლები სიმსივნის შემთხვევა მომავალში.“
დამატებითი ინფორმაცია:
კვლევის ავტორები: Rebecca Smith-Bindman, Philip Chu, Hana Azman Firdaus, Carly Stewart, Matthew Malekhedayat, Susan Alber, Wesley Bolch, Malini Mahendra, Amy Berrington de González, Diana Miglioretti
გამოქვეყნდა: JAMA Internal Medicine (2025)
ლინკი: https://lnkd.in/e3djAagu
და თქვენ რას ფიქრობთ?
დავიწყეთ თუ არა პაციენტის უსაფრთხოების გათვალისწინებით გამოსახულების მართვა?
შემცირდა თუ არა ზედმეტი გამოკვლევების რაოდენობა ჩვენს კლინიკებში?
დროა დავფიქრდეთ – სიცოცხლის გადამრჩენი ტექნოლოგია უნდა იყოს გამოყენებული გონივრულად, დაცვით და არა ავტომატურად.
იხილეთ დამატებითი რეკომენდაციები პაციენტთა უსაფრთხოებაზე:
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის შესახებ:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, საერთაშორისო ჯანდაცვის ექსპერტი,
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და
გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.
მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.
#გიორგიფხაკაძე #drpkhakadze #აქხარისხია #sheniekimi #შენიექიმი
CT Scans Save Lives – But They May Also Cause Cancer
A significant new study from the University of California, San Francisco (UCSF) warns that radiation from CT (Computed Tomography) scans may be responsible for up to 5% of all annual cancer cases. In 2023 alone, this could account for approximately 103,000 new cancer cases in the United States.
Lead authors: Dr. Rebecca Smith-Bindman and Dr. Malini Mahendra
Published in: JAMA Internal Medicine, 2025
Full link to study: https://lnkd.in/e3djAagu
Key Findings:
- Based on analysis of 93 million CT scans, the highest risk group was adults aged 50–59;
- However, the greatest danger lies with infants and children, who are 10 times more likely to develop cancer from the same radiation dose;
- Most common cancers linked to CT-related radiation:
- Lung cancer
- Colon cancer
- Leukemia
- Breast cancer
Especially when the scan is performed on the abdomen, pelvis, or head area.
Researchers Warn:
- Many CT scans are performed unnecessarily, such as for simple headaches or mild respiratory infections;
- Radiation doses vary widely and are often excessively high, putting patients at avoidable long-term risk;
- Reducing the number of scans and using low-dose protocols could significantly lower cancer cases in the future.
The Importance of Communication with Families
Dr. Mahendra emphasizes that especially when scanning children, families must be properly informed.
Currently, very few are warned about the long-term cancer risks associated with CT imaging, making shared decision-making difficult and uninformed.
Comment by Professor Giorgi Pkhakadze:
“CT scans are undoubtedly life-saving tools, but their use must be based on real medical need and maximum patient safety. In Georgia, CT and MRI scans are too often prescribed without clear justification, even for minor symptoms. Most patients and families are not informed about the potential long-term risks of these procedures.
We must start an open conversation about when imaging is needed, how to minimize exposure, and whether safer alternatives exist.
Lower dose + justified use = safer patients and fewer cancer cases in the future.”
Source:
Authors: Rebecca Smith-Bindman, Philip Chu, Hana Azman Firdaus, Carly Stewart, Matthew Malekhedayat, Susan Alber, Wesley Bolch, Malini Mahendra, Amy Berrington de González, Diana Miglioretti
Published in: JAMA Internal Medicine (2025)
Link: https://lnkd.in/e3djAagu
What Do You Think?
Have we started managing medical imaging with patient safety in mind?
Are unnecessary scans being reduced in our clinics?
It’s time to rethink – life-saving technology should be used wisely, cautiously, and not by default.
For more recommendations on patient safety, visit:
About Professor Giorgi Pkhakadze:
Professor Giorgi Pkhakadze
Chair of the Public Health Institute of Georgia (PHIG), international public health expert,
Expert with the World Health Organization (WHO), Board Director at Relief International,
and former advisor to the UN Secretary-General.
He has over 25 years of experience in healthcare, both in Georgia and internationally.
#GiorgiPkhakadze #drpkhakadze #QualityMatters #PatientSafety #PublicHealth Giorgi Pkhakadze @[61552603185704:2048:SheniEkimi.ge • http://xn--podalbard8ewa.ge/] @[61554408115760:2048:SheniAmbebi.ge • http://xn--lodcajcveug2j.ge/] @highlight
