ადამიანის ორგანიზმში კიბო შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა მიზეზის გამო, მაგალითად, საკვების კანცეროგენების მოხმარების, მოწევის, ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენების, ჰაერის დაბინძურების და ა.შ. უკვე ცნობილია, რომ კიბო უძველესი დაავადებაა. შესაძლებელია, რომ დინოზავრებსაც კიბო დაემართათ, ყოველ შემთხვევაში, როგორც გადაშენებული ქვეწარმავლების ზოგიერთი ნამარხი მიუთითებს. მაგრამ რატომ გაჩნდა კიბო თავიდან? სავარაუდოდ, მიზეზი არ არის ევოლუცია, არამედ უძველესი ვირუსები, რომლებითაც ჩვენი წინაპრები ოდესღაც ავადდებოდნენ.
როგორ მოქმედებს ვირუსები სხეულზე
როდესაც ვირუსულ ინფექციას ვიღებთ, ჩვენი ორგანიზმი მაშინვე იწყებს მასთან ბრძოლას და ანადგურებს ვირუსებს, სანამ ისინი მთლიანად არ გაქრება. თუმცა, არის სიტუაციები, როდესაც გამოჯანმრთელების შემდეგაც კი, ვირუსები ტოვებენ ნაწილაკებს სხეულში დნმ-ის ფრაგმენტების სახით. ისინი არანაირად არ იჩენენ თავს, ამიტომ საერთოდ არ ერევიან ორგანიზმის ფუნქციონირებაში.
ამრიგად, ზოგიერთი ვირუსი იმალება ჩვენს გენომებში და მრავალი წლის განმავლობაში გადაეცემა თაობიდან თაობას. დიდი ხნის განმავლობაში მეცნიერები თვლიდნენ, რომ ისინი სრულიად უუნარონი იყვნენ და რაიმე სახის ზემოქმედებას სხეულზე არ ახდენდნენ. ვარაუდობდნენ, რომ „უსარგებლო“ დნმ იყო უბრალოდ ერთგვარი ვირუსული კვალი, რომელიც ჩვენ მემკვიდრეობით მივიღეთ ჩვენი უძველესი წინაპრებისგან.
თუმცა, შემდგომში მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომ ამ ვირუსების ხელახლა „ჩართვა“ შესაძლებელია და შემდეგ ისინი ორგანიზმში გარკვეულ ცვლილებებს იწვევენ. მაგალითად, ერთ-ერთმა ბოლო კვლევამ აჩვენა, რომ ამ უსარგებლო დნმ-მ წარმოქმნა ძუძუმწოვრები, რადგან ენდოგენური რეტროვირუსები, ანუ ERV, ხელს უწყობდნენ პლაცენტის ევოლუციას. ეს ნიშნავს, რომ „ზომბი ვირუსების“ გარეშე ადამიანები არასოდეს გაჩნდებოდნენ. ახლა კვლევამ აჩვენა, რომ ეს ვირუსები შესაძლოა კიბოსთან იყოს დაკავშირებული.
რატომ ჩნდება კიბო?
კოლორადოს უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ „ზომბი ვირუსებს“ შეუძლიათ მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიონ სხვადასხვა თანამედროვე დაავადებებზე. მაგრამ ყველაზე გასაკვირი ის არის, რომ კიბოს უჯრედებს შეუძლიათ გამოიყენონ ამ ვირუსების ზოგიერთი ნაწილი თავის სასარგებლოდ.
მოგეხსენებათ, ავთვისებიანი უჯრედები ორგანიზმში ყოველთვის არის, მაგრამ იმუნური სისტემა თრგუნავს მათ, ამიტომ ისინი არ გადაიქცევიან კიბოდ. ონკოლოგია ხდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც ორგანიზმში ხდება გარკვეული ცვლილებები, რაც ხელს უწყობს დაავადებას. კერძოდ, ცნობილია, რომ კიბოს უჯრედები ააქტიურებს ბევრ გენს, რომლებიც არ უნდა იყოს ჩართული.
დიდი ხნის განმავლობაში მეცნიერებმა ვერ გაიგეს, კონკრეტულად რა „ანთებს“ გენებს, რომლებიც კიბოს განვითარებას უწყობს ხელს. ახლა მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ მრავალი გენის „აქტივატორი“ ზომბი ვირუსებისგან მოდის.
როგორ ეხმარებიან უძველესი ვირუსები კიბოს განვითარებას
კვლევაში მკვლევრებმა გააანალიზეს 20-ზე მეტი სხვადასხვა ტიპის კიბოს მონაცემთა ნაკრები და დაადგინეს, რომ ERV-ების ოჯახი სახელწოდებით ხანგრძლივი ტერმინალური გამეორება 10 (LTR10) აქტიური იყო ამ დაავადებებში. ცნობილია, რომ ჩვენი პრიმატების წინაპრები ამ ვირუსით დაახლოებით 30 მილიონი წლის წინ დაინფიცირდნენ.
ვირუსის აქტივობის აღმოჩენის შემდეგ, მკვლევრებმა დეტალურად შეისწავლეს პროცესები, რომლებიც ხდება კოლორექტალური კიბოს გენის დონეზე. როგორც გაირკვა, LTR10 არეგულირებს გენების ექსპრესიას, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ სიმსივნეების წარმოქმნაში.
რატომ იზრდება კიბოს რისკი ასაკთან ერთად?შეგახსენებთ, რომ მეცნიერები რამდენიმე წლის წინ მივიდნენ დასკვნამდე, რომ უძველესი ვირუსები დაკავშირებულია კიბოსთან, მაგრამ ზუსტად არ იცოდნენ, რა გავლენას ახდენდნენ სიმსივნეზე.
ახლა ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ კიბოს უჯრედები იყენებენ ზომბების ვირუსებს გენის ექსპრესიის შაბლონების შესაცვლელად და ეს საშუალებას აძლევს სიმსივნეებს განვითარდეს და პროგრესირდეს. კვლევამ აჩვენა, რომ რეტროვირუსების მხოლოდ ერთ ოჯახს შეუძლია კიბოსთან დაკავშირებული 70-მდე გენის რეგულირება. მეცნიერები ვერ იტყვიან, რამდენ ასეთ რეტროვირუსს შეიცავს ადამიანის დნმ.მეცნიერები ასევე ვარაუდობენ, რომ ადამიანის ორგანიზმის ასაკთან ერთად, მასში უფრო და უფრო მეტი ზომბი ვირუსი იღვიძებს, რადგან ბუნებრივი დაცვა სუსტდება.
შესაძლოა, ამ მიზეზით, იზრდება კიბოს განვითარების რისკი, ისევე როგორც სხვა ჯანმრთელობის პრობლემები. თუკი მეცნიერთა დასკვნები დადასტურდება, ეს გააუმჯობესებს კიბოს მკურნალობის არსებული მეთოდების ეფექტურობას და შესაძლებელია კიბოს პრევენციის მეთოდების შემუშავებაც კი.
