ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტატმა ბუნდოვანი მხედველობა მნიშვნელოვნად გაუუმჯობესა სამ ადამიანს, რომლებსაც მძიმედ ჰქონდათ დაზიანებული თვალის რქოვანა.
იმის გამო, რომ ღეროვანი უჯრედები შეიცავს უზარმაზარ პოტენციალს ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, მათ შორის თვალის რქოვანას აღდგენაში, ახალი კლინიკური ცდა იაპონიაში მნიშვნელოვან ნაბიჯად ითვლება. სამი ადამიანი, რომლებიც მძიმედ დაზიანებულ რქოვანასგან იტანჯებოდნენ, ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციამ მხედველობა გაუუმჯობესეს. ეს ტრანსპლანტაცია წარმოადგენს პირველ შემთხვევას მსოფლიოში, სადაც iPSC (ინდუცირებული პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედები) წარმატებით გამოიყენეს თვალის რქოვანის დაზიანებისთვის.
სწორი მკურნალობა და რისკები
კვლევაში ოთხი ადამიანი იყო ჩართული. ოთხივე მათგანს აწუხებდა დარღვევა, რომელიც რქოვანაზე ნაწიბურებიანი ქსოვილის წარმოქმნას იწვევს, რასაც ლიმბური ღეროვანი უჯრედების დეფიციტს (LSCD) უწოდებენ. თუმცა, კვლევის მიხედვით, გადანერგილი ქსოვილის ეფექტურობა ყველა პაციენტზე არ იყო თანაბარი, რაც იმუნური სისტემის შესაძლო რეაქციასთან იყო დაკავშირებული.
კარგი შედეგები 3 პაციენტში
ზოგადად, ტრანსპლანტაციის შემდეგ, სამ პაციენტს, მათ შორის 44 წლის ქალს და 66 წლის კაცს, თვალის ძლიერი გაუმჯობესება აღენიშნა ,ოთხივე პაციენტმა განიცადა ფორმით მხედველობის გაუმჯობესება, თუმცა ერთს პაციენტს, 39 წლის ქალს, დაეწყო მხედველობის აღდგენას, მაგრამ საბოლოოდ მისი მდგომარეობა გაუუარესდა. მკვლევარებმა ფიქრობენ, რომ ამას იმუნური სისტემის რეაქციამ შეუქმნა დაბრკოლება.
ტექნოლოგიური მიღწევა
ამ უჯრედების გამოყენება ყველაზე მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ ეს პროცედურა პირველად ხორციელდება თვალის რქოვანაზე, ხოლო სხეულის სხვა უბნიდან (მაგალითად, კანიდან) უჯრედების აღების გარეშე. ეს კიდევ უფრო მკაფიოა, რადგან თვალის სხვა დაზიანების ფორმებზე უკვე გამოიყენებოდა iPSC უჯრედები.
ღეროვანი უჯრედების გამოყენების უპირატესობები
iPSC-ები უნიკალურია იმით, რომ ისინი სრულად შეიძლება გადაიქცნენ სხვადასხვა ტიპის უჯრედებად, მათ შორის რქოვანას უჯრედებად, რაც მათ საშუალებას აძლევს რეაგირება მოახდინონ მრავალი პათოლოგიური პროცესის დროს. მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ ამ ტექნოლოგიით მრავალი ადამიანის მხედველობა შეიძლება აღდგეს, ხოლო პრობლემის შემთხვევაში ტრანსპლანტაცია უფრო ეფექტური გახდება.
კლინიკური ცდის მოლოდინი და წინადადებები
მიუხედავად იმედისმომცემი შედეგებისა, ექსპერიმენტული პროცედურები კვლავ საჭიროებს დამატებით კვლევას და უფრო ფართო კლინიკურ გამოცდას. მეცნიერები გეგმავენ კიდევ უფრო მეტად გაავრცელონ ექსპერიმენტული ცდები, რათა საბოლოოდ მიიღონ შედეგები, რომლებიც როგორც უსაფრთხო, ასევე ეფექტურიც იქნება.
საბოლოო დასკვნა
ჯერჯერობით არ არსებობს საბოლოო გარანტიები iPSC-ის ღეროვანი უჯრედების სრულყოფილ გამოყენებაზე, მაგრამ პირველი წარმატებული შედეგები გვაძლევს იმედს, რომ მომავალში ამ ტექნოლოგიით უამრავი ადამიანი შეძლებს მხედველობის აღდგენას. ამასთან, აუცილებელია მეტი კვლევების ჩატარება და პროცესის სრულყოფა, რათა შედეგები იყოს კიდევ უფრო ეფექტური და უსაფრთხო.
კვლევა ჟურნალ The Lancet-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით.
