ჯანდაცვის საერთაშორისო ექსპერტი, პროფესორი გიორგი ფხაკაძე საქართველოს საავადმყოფოების საერთაშორისო აკრედიტაციის გადადების აუცილებლობაზე საუბრობს.
„საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის“ (PHIG) თავმდჯომარის, პროფესორი გიორგი ფხაკაძის თქმით, საერთაშორისო საავადმყოფოების აკრედიტაცია საქართველოში მნიშვნელოვანი ნაბიჯია ჯანდაცვის ხარისხის, უსაფრთხოების და პაციენტის მოვლის გაუმჯობესებისკენ. თუმცა, არსებული მდგომარეობა, საქართველოში მრავალი საავადმყოფოს მზადყოფნის თვალსაზრისით, სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს.
“საფუძვლიანი ანალიზის შემდეგ, მე ვფიქრობ, რომ აუცილებელია აკრედიტაციის პროცესის გადადება ერთი წლით. ეს დამატებითი დრო კრიტიკულია საავადმყოფოებისთვის, რათა სრულად მოემზადონ და უზრუნველყონ, რომ აკრედიტაციის სტანდარტები შესრულდება არამხოლოდ ფორმალურად, არამედ პრაქტიკულადაც, რათა მოხდეს ჯანდაცვის მიწოდების ნამდვილი გაუმჯობესება.“ -აცხადებს გიორგი ფხაკაძე.
მზადყოფნის ნაკლებობა
გიორგი ფხაკაძე აცხადებს, რომ ქართული საავადმყოფოები არ არიან მზად საერთაშორისო აკრედიტაციისთვის. ზოგიერთ საავადმყოფოს პროცესი ჯერ არც დაუწყია, ხოლო სხვებს არ გააჩნიათ საკმარისი ადამიანური და ფინანსური რესურსები, რათა დანერგონ აკრედიტაციისთვის საჭირო საერთაშორისო სტანდარტები. ეს არა მხოლოდ შესაბამისობის, არამედ შესაძლებლობის საკითხია.
ბევრი საავადმყოფო, განსაკუთრებით პატარა და რეგიონული, ვერ ახერხებს იმ რესურსების მობილიზებას, რაც აკრედიტაციის გზაზე სჭირდება. მაგალითად, მედიკამენტების მართვის ძლიერი სისტემა არ არის ფუფუნება, არამედ აკრედიტაციის ძირითადი მოთხოვნა. თუმცა, ბევრ საავადმყოფოში ეს სისტემა ან არასაკმარისია, ან საერთოდ არ არსებობს.
„კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი კადრების ნაკლებობაა. საერთაშორისო აკრედიტაცია მოითხოვს, რომ საავადმყოფოებს ჰყავდეთ საკმარისი და კარგად მომზადებული პერსონალი, რომელიც უზრუნველყოფს პაციენტის მოვლის, მედიკამენტების მართვის, ინფექციის კონტროლის და პაციენტის უსაფრთხოების ინიციატივების მართვასა და ზედამხედველობას. რამდენიმე საავადმყოფოში, უბრალოდ, არ არის საკმარისი კვალიფიციური პროფესიონალი, რათა შეასრულოს ეს მნიშვნელოვანი ფუნქციები, რაც შეუძლებელს ხდის მოთხოვნილი სტანდარტების დაცვას.“
აკრედიტაციის არსი
პაციენტის უსაფრთხოება და ხარისხიანი ზრუნვა
საერთაშორისო აკრედიტაცია ძირითადად ეხება პაციენტის უსაფრთხოებას და ზრუნვის ხარისხს. ის მოითხოვს საავადმყოფოებში ძლიერი მექანიზმების არსებობას ინფექციების კონტროლისთვის, პაციენტის იდენტიფიცირების მკაფიო და ზუსტი პროცესის უზრუნველყოფას მათ საავადმყოფოში შემოსვლის მომენტიდან და განუწყვეტელი გაუმჯობესების პროცესს, რომელსაც საავადმყოფოს შიდა აკრედიტაციის გუნდები მართავენ.
საერთაშორისო აკრედიტაციის ერთ-ერთი ძირითადი პრინციპია პაციენტის საბჭოების შექმნა და მართვა, რაც უზრუნველყოფს პაციენტების მონაწილეობას საავადმყოფოს ხარისხის გაუმჯობესების პროცესში. ეს არის გრძელვადიანი კულტურული ცვლილება, რომელიც დროსა და ვალდებულებას მოითხოვს, რათა ეფექტურად განხორციელდეს. პაციენტის საბჭოების არარსებობა ბევრ ქართულ საავადმყოფოში არის კიდევ ერთი ნიშანი იმისა, რომ კლინიკები ჯერ არ არიან მზად აკრედიტაციის მაღალი სტანდარტების შესასრულებლად – მიიჩნევს პროფესორი ფხაკაძე.
სერთიფიკატები შინაარსის გარეშე
პროცესის დისკრედიტაცია
„ზოგიერთ შემთხვევაში, ქართული საავადმყოფოები იღებენ ე.წ. “სერთიფიკატებს”, რომლებიც თითქოსდა ასახავენ საერთაშორისო აკრედიტაციას, მაგრამ რეალურად ასე არ არის. ეს სერთიფიკატები აკნინებს აკრედიტაციის პროცესის სანდოობას. ნამდვილი საერთაშორისო აკრედიტაცია მოითხოვს მუდმივ, სისტემურ ვალდებულებას ზრუნვისა და უსაფრთხოების გაუმჯობესების მიმართ და არა მხოლოდ ერთჯერად სერთიფიკაციას. როდესაც საავადმყოფოები გადიან აკრედიტაციის აუცილებელ მოთხოვნებს და ირჩევენ მხოლოდ ზედაპირულ აღიარებას, ეს დისკრედიტაციას უკეთებს როგორც ინსტიტუციას, ასევე მთლიანად ჯანდაცვის ხარისხის გაუმჯობესების მიზანს საქართველოში.“
დროის ფაქტორი
რატომ არის გადადება გამართლებული
„2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, მოსალოდნელია ახალი მთავრობის ფორმირება. ჯანდაცვის ახალი მინისტრი, ახალი მოადგილეები და სხვა მნიშვნელოვანი პირები თანამდებობებზე დასადგენად დროს მოითხოვენ. ეს გარდამავალი პერიოდი, სავარაუდოდ, 2025 წლის დასაწყისამდე გაგრძელდება. ამ დროის განრიგიდან გამომდინარე, არარეალისტურია ვიფიქროთ, რომ საავადმყოფოები შეძლებენ აკრედიტაციისთვის საჭირო პროგრესის მიღწევას ასეთ მოკლე ვადაში.
იმ დროისთვის, როდესაც ახალი სამთავრობო პირები სრულად შევლენ თავიანთ მოვალეობებში, უკვე 2025 წელი დაიწყება, ხოლო იანვარი ტრადიციულად აღინიშნება არდადეგებითა და შემცირებული აქტიურობით. აკრედიტაციის ვადების დაჩქარება ასეთ პირობებში მხოლოდ გამოიწვევს მოუმზადებელ და არასრულყოფილ მომზადებას, რაც საფრთხეს შეუქმნის საავადმყოფოების მიერ უსაფრთხოებისა და ზრუნვის ხარისხის უზრუნველყოფას“ – აცხადებს პროფესორი ფხაკაძე.
გადადების სწორი გზა
ერთწლიანი გადავადება
„მოვუწოდებ საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს, მიიღოს რაციონალური და გააზრებული გადაწყვეტილება – გადადოს საერთაშორისო აკრედიტაციის პროცესი ერთი წლით. ეს ვადა მისცემს საავადმყოფოებს საშუალებას, სრულყოფილად მოემზადონ და აკრედიტაციის კრიტერიუმების შესაბამისად განახორციელონ პროცესი. ეს საშუალებას მისცემს იმ საავადმყოფოებს, რომლებიც მართლაც ცდილობენ მიაღწიონ საერთაშორისო სტანდარტებს, სათანადოდ მოემზადონ და როდესაც მიიღებენ აკრედიტაციას, ის ნამდვილი და მნიშვნელოვანი იყოს. ერთი წლით გადავადება არ არის უკან გადადგმული ნაბიჯი. ეს არის ნაბიჯი, რომელიც უზრუნველყოფს, რომ აკრედიტაციის პროცესი იყოს სანდო, საფუძვლიანი და სასარგებლო ყველა მხარისთვის — პაციენტებისთვის, ჯანდაცვის მუშაკებისთვის, საავადმყოფოებისთვის და მთლიანად საქართველოს ჯანდაცვის სისტემისთვის. აკრედიტაციის პროცესის დაჩქარება არსებულ პირობებში მხოლოდ დააზიანებს საავადმყოფოების მოლოდინებს და შეამცირებს პაციენტებისა და საზოგადოების ნდობას ჩვენი ჯანდაცვის ინსტიტუტების მიმართ.“
აკრედიტაცია და საქართველოს ჯანდაცვის მომავალი
„საერთაშორისო აკრედიტაცია მხოლოდ სტატუსის მიღება არ არის; ეს ეხება პაციენტის ზრუნვისა და უსაფრთხოების ხარისხის ფუნდამენტურ გაუმჯობესებას. აკრედიტაციის პროცესის ერთწლიანი გადადებით ჩვენ შევძლებთ დავრწმუნდეთ, რომ საავადმყოფოები მართლაც მზად არიან ამ მაღალი სტანდარტების შესასრულებლად. ეს გადაწყვეტილება სასარგებლო იქნება არა მხოლოდ საავადმყოფოებისთვის, არამედ პაციენტებისთვისაც, რომლებიც საავადმყოფოებზე არიან დამოკიდებული უსაფრთხო და მაღალი ხარისხის ზრუნვისთვის.
ყველა მხარის ინტერესებიდან გამომდინარე — საავადმყოფოები, ჯანდაცვის სამინისტრო, ჯანდაცვის მუშაკები და განსაკუთრებით ქართული საზოგადოება — აუცილებელია, რომ გადავდგათ ეს საჭირო ნაბიჯი. ერთწლიანი გადადება მისცემს საავადმყოფოებს დროს, რათა აღმოფხვრან კრიტიკული ხარვეზები, მოიძიონ რესურსები და შექმნან ის შიდა სტრუქტურები, რაც აუცილებელია ნამდვილი, მდგრადი აკრედიტაციისთვის.
ჯანდაცვის სამინისტრომ სწრაფად უნდა იმოქმედოს, არჩევნების დაწყებამდე, რათა მიიღოს ეს გადაწყვეტილება და მისცეს ქართულ საავადმყოფოებს დრო, რომ წარმატებით გაიარონ აკრედიტაციის პროცესი. ეს იქნება პასუხისმგებლიანი არჩევანი ჩვენი ჯანდაცვის სისტემის მომავლისთვის, საერთაშორისო აკრედიტაციის სანდოობისთვის და პაციენტების ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობისთვის საქართველოში.“
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე არის „საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის“ თავმჯდომარე და საქართველოში ჯანდაცვის სტანდარტების გაუმჯობესების დამცველი. ის წინა ხაზზეა ჯანდაცვის რეფორმების მოძრაობაში და განსაკუთრებულად ხაზს უსვამს პაციენტის უსაფრთხოებისა და საერთაშორისო აკრედიტაციის მნიშვნელობას.
#drpkhakadze #sheniekimi