ვინ უფრო მეტად იკლებს წონას ტირზეპატიდით და რატომ?
მოამზადა პროფესორმა გიორგი ფხაკაძემ, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარემ – ვინ უფრო მეტად იკლებს წონას ტირზეპატიდით და რატომ?
ტირზეპატიდი არის ახალი მედიკამენტი, რომელიც გამოიყენება კვირაში ერთხელ, როგორც ინექცია, წონის დასაკლებად.
ბოლო კვლევებმა აჩვენა, რომ ეს პრეპარატი მნიშვნელოვნად ამცირებს სხეულის წონას. თუმცა, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ქალები ტირზეპატიდზე უფრო მეტ წონას იკლებენ, ვიდრე მამაკაცები.
ტირზეპატიდის როლი წონის შემცირებაში ტირზეპატიდი მუშაობს ორი ჰორმონის, GIP და GLP-1, რეცეპტორებზე, რომლებიც დაკავშირებულია ენერგეტიკულ ბალანსთან და მადასთან.
ის უკვე დამტკიცებულია ტიპი 2 დიაბეტის სამკურნალოდ, მაგრამ კვლევებმა აჩვენა, რომ ამ ჰორმონებზე ზემოქმედება ასევე ეხმარება ადამიანებს წონის შემცირებაში. SURMOUNT კლინიკური კვლევების ანალიზმა აჩვენა, რომ ტირზეპატიდის გამოყენება იწვევს სხეულის წონის მნიშვნელოვან კლებას როგორც ქალებში, ისე მამაკაცებში. ქალებმა საშუალოდ 24.6%-ით დაიკლეს წონა, ხოლო მამაკაცებმა — 18.1%-ით.
ეს განსხვავება მიუთითებს, რომ სქესობრივი ფაქტორები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ მედიკამენტის ეფექტურობაში. წონის კლება და სქესობრივი განსხვავებები SURMOUNT კვლევების ანალიზის ფარგლებში, ტირზეპატიდის გამოყენებით წონის მნიშვნელოვანი კლება დაფიქსირდა 4,677 ადამიანში, რომელთაგან 2,999 იყო ქალი და 1,678 მამაკაცი.
ყველა დოზაზე ტირზეპატიდმა აჩვენა წონის შემცირების სარგებელი, მაგრამ ქალებმა, როგორც წესი, უფრო მეტი წონა დაკარგეს. კვლევებმა აჩვენა, რომ სქესობრივ ფაქტორებზე შეიძლება გავლენა მოახდინოს ჰორმონალურმა, ფიზიოლოგიურმა და სოციალურ-ეკონომიკურმა მახასიათებლებმა.
მიუხედავად იმისა, რომ ქალები და მამაკაცები მსგავსი სხეულის მასის ინდექსით (BMI) მონაწილეობდნენ კვლევებში, ქალების საშუალო წონა მამაკაცებთან შედარებით უფრო მცირე იყო, თუმცა, მათ მაინც უფრო მეტი წონა დაკარგეს.
რატომ იკლებს ქალები უფრო მეტად წონას?
პროფესორ ფხაკაძის მოსაზრებით, ქალებსა და მამაკაცებში ტირზეპატიდის განსხვავებული ეფექტი შეიძლება უკავშირდებოდეს ჰორმონალურ ცვლილებებს და ორგანიზმის განსხვავებულ რეაქციებს.
სქესობრივი ფაქტორები, როგორიცაა მეტაბოლიზმის სიჩქარე და სხეულის ცხიმის განაწილება, შეიძლება გავლენას ახდენდეს მედიკამენტის მოქმედებაზე. საინტერესოა, რომ კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ქალები უფრო მეტად იყვნენ მიდრეკილნი, რომ მიაღწიონ წონის კლების 5%, 10% და 15% ნიშნულებს.
მიუხედავად ამისა, მამაკაცებმაც მნიშვნელოვნად დაკარგეს წონა და მიიღეს სარგებელი. ტირზეპატიდის უსაფრთხოების პროფილი რაც შეეხება უსაფრთხოებას, ტირზეპატიდმა აჩვენა მსგავსი შედეგები როგორც ქალებში, ისე მამაკაცებში, თუმცა ქალებმა უფრო მეტად აღნიშნეს გულისრევის და ღებინების შემთხვევები, რაც შეიძლება დაკავშირებული იყოს სხეულის განსხვავებულ რეაქციებთან.
ეს მიანიშნებს იმაზე, რომ ტირზეპატიდის გამოყენებისას სქესობრივი განსხვავებები არამხოლოდ ეფექტურობაში, არამედ გვერდითი ეფექტების გამოვლინებაშიც შეიძლება არსებობდეს.
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პერსპექტივა, პროფესორ გიორგი ფხაკაძის აზრით, ტირზეპატიდს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის კუთხით, რადგან მისი დახმარებით შესაძლებელია სიმსუქნით გამოწვეული ჯანმრთელობის პრობლემების შემცირება.
სიმსუქნე პირდაპირ კავშირშია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებსა და ტიპი 2 დიაბეტთან, რაც ზრდის ჯანმრთელობის რისკებს და იწვევს ჯანდაცვის სისტემებზე ფინანსურ ზეწოლას. ტირზეპატიდი, როგორც ეფექტური საშუალება წონის შემცირებისთვის, არა მხოლოდ ხელს უწყობს პაციენტების ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას, არამედ ამცირებს ქრონიკული დაავადებების განვითარების რისკებს, რაც საქართველოსთვის მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯია.
თუმცა, აუცილებელია მეტი კვლევა სქესობრივი განსხვავებებისა და პერსონალიზებული მკურნალობის გზების დასადგენად, რათა ყველა პაციენტმა მაქსიმალური სარგებელი მიიღოს.
პერსონალიზებული მკურნალობის აუცილებლობა ტირზეპატიდის კვლევების შედეგები მნიშვნელოვანია საზოგადოებრივი ჯანდაცვის თვალსაზრისით. პროფესორ ფხაკაძის ხედვით, ეს მონაცემები შეიძლება გამოყენოს მედიცინაში უფრო პერსონალიზებული მიდგომის განვითარებისთვის. სქესობრივი ფაქტორების გათვალისწინებით, ექიმებს შეუძლიათ უკეთ დაადგინონ, როგორ უნდა დაინიშნოს მედიკამენტი პაციენტების სქესის, წონისა და სხვა ინდივიდუალური მახასიათებლების მიხედვით.
დასკვნა
ტირზეპატიდმა აჩვენა შთამბეჭდავი შედეგები წონის შემცირებაში, განსაკუთრებით ქალებში. თუმცა, როგორც ქალები, ისე მამაკაცები იღებენ მნიშვნელოვან სარგებელს ამ მედიკამენტისგან.
პროფესორი ფხაკაძე ხაზს უსვამს, რომ მეტი კვლევა და მონაცემების ანალიზი საჭიროა, რათა პაციენტებმა მიიღონ მაქსიმალური სარგებელი და ექიმებმა შეძლონ პერსონალიზებული მკურნალობის გეგმის შემუშავება.
ცნობები:
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2206038
https://tirzepatide.lilly.com/
https://www.medicalnewstoday.com/articles/who-is-more-likely-to-lose-weight-on-tirzepatide-and-why#Findings-could-lead-to-more-personalized-treatment-plans
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2206038
მასალის გამოყენების პირობები
