მაიმუნის ყვავილის უფრო საშიში შტამი აფრიკის რამდენიმე ქვეყანაში ვრცელდება

დემოკრატიული რესპუბლიკა კონგოში მასიური აფეთქება მეზობელ ქვეყნებშიც გადადის, (4 აგვისტო, 2024) დემოკრატიული რესპუბლიკა კონგოში (DRC) ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში მაიმუნის ყვავილის (mpox) უპრეცედენტო აფეთქება, როგორც მოსალოდნელი იყო, უკვე გასცდა ქვეყნის საზღვრებს.

უახლესი მონაცემებით, უგანდაში და კენიაში დაფიქსირებული შემთხვევების გენის ანალიზმა დაადასტურა, რომ ისინი ეკუთვნიან უფრო სასიკვდილო ვარიანტს, რომელიც ადრე მხოლოდ DRC-ში იყო დაფიქსირებული. „ჩვენ გავაფრთხილეთ ყველა ამის შესახებ,“ – აცხადებს პლაციდ მბალა, კინშასაში ეროვნული ბიომედიცინის კვლევითი ინსტიტუტის ეპიდემიოლოგი.

„ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილში მოსახლეობა ძალიან მობილურია და მჭიდრო კავშირები აქვთ მეზობელ ქვეყნებთან.

ეს დროის საკითხი იყო, რომ მეზობელ ქვეყნებში შემთხვევები დაფიქსირებულიყო.“ მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია (WHO) შეშფოთებას გამოხატავს და დახმარებას ითხოვს, რათა ახალი mpox ეპიდემიისგან დაცვა მოხდეს, ორი წლის შემდეგ, რაც გლობალურად უფრო მსუბუქი შტამი გავრცელდა. WHO-ს გენერალურმა დირექტორმა, ტედროს ადჰანომ გებრეიესუსმა, აღნიშნა: „გაფართოებული მოქმედებების საჭიროება იგრძნობა იმ ქვეყნებში, სადაც ეპიდემია მიმდინარეობს. საჭიროა დამატებითი დაფინანსება, რათა უზრუნველყოფილ იქნას დიაგნოსტიკა, თერაპია და ვაქცინები.“

„გეგმაშია საერთაშორისო ჯანმრთელობის რეგულაციების საგანგებო კომიტეტის მოწვევა, რათა განიხილონ მაიმუნის ყვავილის ეპიდემიის საერთაშორისო საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადება,“ – დასძინა ტედროსმა. PHEIC არის WHO-ს ყველაზე მაღალი დონის განგაშის მდგომარეობა.

მაიმყნის ყვავილი და მისი გავრცელება DRC-ს წლების განმავლობაში ჰქონდა მაიმყნის ყვავილის აფეთქებები, ინფექციური დაავადება, რომელიც იწვევს მტკივნეულ კანის წყლულებს და შეიძლება სიცოცხლისთვის საშიში იყოს, განსაკუთრებით იმ პირებისთვის, რომლებსაც აქვთ სუსტი იმუნური სისტემა. წარსულში, უმეტესად შემთხვევები დაფიქსირდა ბავშვებში, რომლებიც დაავადდნენ მღრღნელებთან კონტაქტის შედეგად. თუმცა, ამ წელს, ქვეყანაში თითქმის 14,000 შემთხვევა და 450 სიკვდილი დაფიქსირდა, და პირველად, სექსუალური გადაცემა მოზრდილებში გახდა მთავარი გამომწვევი. ვირუსი ასევე გავრცელდა ურბანულ ტერიტორიებზე და მიაღწია გომას, 2 მილიონზე მეტი მოსახლეობის მქონე ქალაქს DRC-ს ჩრდილოეთ კივუს პროვინციაში, რომელიც ესაზღვრება რუანდას. ინფექციის დონე განსაკუთრებით მაღალია ქალი კომერციულ სექსუალურ მუშაკებში და მათ კლიენტებში.

გლობალური საზოგადოებრივი ჯანდაცვის გამოწვევა დემოკრატიული რესპუბლიკა კონგოში დაფიქსირებულმა მაიმუნის ყვავილის ვირუსმა, რომელიც ცნობილია როგორც კლადი 1, ბოლო ერთ წელიწადში 3%-ზე მეტი დაინფიცირებულთა სიცოცხლეს დაემუქრა. შედარებით უფრო მსუბუქი კლადი 2, რომელიც 2022 წლის მაისში ნიგერიაში დაიწყო გავრცელება, ინფიცირებულმა თითქმის 100,000 ადამიანმა 116 ქვეყანაში, უმეტესად კაცებს შორის, რომლებიც კაცებთან სექსზე ხორციელდებოდა (MSM). მხოლოდ 208 სიკვდილი დაფიქსირდა, სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 0.2%.

უახლესი მონაცემები, რომლებიც GISAID-ის ბაზაში გამოქვეყნდა, ადასტურებს, რომ უაგანდაში და კენიაში დაფიქსირებული მაიმუნის ყვავილის ვირუსები დაკავშირებულია კლადი 1 ვირუსთან, რომელიც პირველად DRC-ს სამხრეთ კივუს პროვინციაში დაფიქსირდა.

ედინბურგის უნივერსიტეტის ევოლუციური ბიოლოგი ენდრიუ რამბო აცხადებს, რომ ვირუსის გაგრძელებული გავრცელება DRC-ს აღმოსავლეთ ნაწილში „ადამიანიდან ადამიანზე გადაცემის გამო ხდება და შესაძლოა, მეზობელ ქვეყნებში გავრცელდეს, თუ გადაცემა გაგრძელდება.“

მაიმუნის ყვავილის შემთხვევები ასევე დაფიქსირდა სამხრეთ კივუს მოსაზღვრე სხვა ქვეყნებში, რუანდაში და ბურუნდიში. არცერთ მათგანში ადრე არ ყოფილა მაიმყნის ყვავილის შემთხვევები დაფიქსირებული, არც კლადი 1 და არც კლადი 2. რუანდაში დაფიქსირებულმა ორივე შემთხვევამ ადრე იმოგზაურა DRC-ში. ბურუნდიმ დადასტურა რვა შემთხვევა, თუმცა მათთვის DRC-თან კავშირების შესახებ ინფორმაცია არ არის ხელმისაწვდომი. აფრიკის CDC-მ გუშინ გამოაცხადა, რომ გამოიწვია 10.4 მილიონი აშშ დოლარის საგანგებო დახმარება, რათა დაეხმაროს აფრიკულ ქვეყნებს მაიმყნის ყვავილის მონიტორინგის გაძლიერებასა და ვაქცინების ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებაში.

2022 წლის იანვრიდან ივლისის ბოლოსთვის 15 აფრიკულ ქვეყანაში დაფიქსირდა 37,583 მაიმყნის ყვავილის შემთხვევა და 1451 სიკვდილი. DRC-მ ახლახან დაამტკიცა ორი მაიმუნის ყვავილის ვაქცინა და მიიღო 50,000 დოზა, აშშ-ს მიერ ნაჩუქარი, თუმცა ისინი ჯერ არ იქნა გამოყენებული. არის გარკვეული მტკიცებულება, რომ მაიმყნის ყვავილის ვაქცინები შეიძლება ეფექტური იყოს ინფექციის შემდეგაც, რის დასადგენად, ეპიდემიოლოგიური მზადყოფნის ინიციატივების კოალიცია 27 ივლისს გამოაცხადა, რომ კანადის ჯანმრთელობის კვლევის ინსტიტუტებთან ერთად, 4.9 მილიონი აშშ დოლარი ინვესტიციას ჩადებს კლინიკურ კვლევაში, რომელიც DRC-სა და სხვა აფრიკულ ქვეყნებში ჩატარდება. WHO-ს გენერალურმა დირექტორმა ტედროსმა აღნიშნა: „ეს ვირუსი შეიძლება და აუცილებლად უნდა შეჩერდეს გაძლიერებული საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ღონისძიებებით, მათ შორის მონიტორინგით, საზოგადოებრივი ჩართულობით, მკურნალობით და ვაქცინების მიზანმიმართული განთავსებით მათთვის, ვისაც ინფექციის მაღალი რისკი აქვს.“