თირ­კმლე­ბი­სა და სა­შარ­დე გზე­ბის ბი­ო­ლო­გია

თირ­კმლე­ბი­სა და სა­შარ­დე გზე­ბის ბი­ო­ლო­გია

ადა­მი­ანს ორი თირ­კმე­ლი აქვს.

სა­შარ­დე გზე­ბის და­ნარ­ჩე­ნი ნა­წი­ლე­ბი­ა: ორი შარ­დსაწ­ვე­თი (ი­სი­ნი თი­თო­ე­ულ თირ­კმელს აკავ­ში­რებს შარ­დის ბუშ­ტთან), შარ­დის ბუშ­ტი და შარ­დსა­დე­ნი (მი­ლი, რო­მე­ლიც შარ­დის ბუშ­ტი­დან სხე­უ­ლის გა­რეთ მი­ე­მარ­თე­ბა). თი­თო­ე­უ­ლი თირ­კმე­ლი მუდ­მი­ვად წარ­მოქ­მნის შარდს, რო­მე­ლიც შარ­დსაწ­ვე­თე­ბის გავ­ლით შარ­დის ბუშ­ტში და­ბა­ლი წნე­ვით ჩა­ე­დი­ნე­ბა. შემ­დეგ შარ­დი შარ­დსა­დე­ნის გავ­ლით გა­მო­დის სხე­უ­ლი­დან, მა­მა­კა­ცებ­ში პე­ნი­სით, ხო­ლო ქა­ლებ­ში – ვულ­ვის სი­ახ­ლო­ვეს. შარ­დში ნორ­მა­ში, რო­გორც წე­სი, არ არის ბაქ­ტე­რი­ე­ბი და სხვა პა­თო­ლო­გი­უ­რი მიკ­რო­ორ­გა­ნიზ­მე­ბი.

თირ­კმლე­ბი
თირ­კმლე­ბი ლო­ბი­ოს მარ­ცვლის ფორ­მის ორ­­­გა­­ნო­ე­ბი­ა, რო­მელ­თა სიგ­რძე და­ახ­ლო­ე­ბით 12 სა­ნ­­ტი­მეტ­რი­ა. ისი­ნი ხერ­ხემ­ლის აქეთ­-ი­ქით, სა­ჭ­­­­­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის შემ­ცვე­ლი მუც­­­ლის ღრუს უკა­ნაა გან­თავ­სე­ბუ­ლი. თი­თო­ე­უ­ლი მათ­გა­ნი სისხლს აორ­ტის ტო­ტე­ბი­დან – თირ­კმლე­ბის არ­ტე­რი­ე­ბი­დან იღებს. სის­ხლი მათ­გან უფ­რო და უფ­რო მცი­რე არ­ტე­რი­ებ­ში მი­ე­დი­ნე­ბა, რო­მელ­თა­გან ყვე­ლა­ზე მცი­რე ზო­მი­სას არ­ტე­რი­ო­ლე­ბი ეწო­დე­ბა. არ­ტე­რი­ო­ლე­ბი­დან სის­ხლი გლო­მე­რუ­ლებ­ში, ანუ გორ­გლებ­ში გა­და­დის, სა­დაც უმ­ცი­რე­სი სის­ხლძარ­ღვე­ბის – კა­პი­ლა­რე­ბის ქსე­ლია გან­თავ­სე­ბუ­ლი. გლო­მე­რუ­ლე­ბი­დან სის­ხლი არ­ტე­რი­ო­ლე­ბით გა­მო­დის და პა­ტა­რა ვე­ნებ­ში გა­და­ე­დი­ნე­ბა, რომ­ლე­ბიც ერ­თი­ან­დე­ბა და წარ­მოქ­მნის თირ­კმლის ვე­ნას, რო­მელ­საც ამ ორ­გა­ნო­დან სის­ხლი გა­აქვს.
ნეფ­რო­ნი თირ­კმლის უმ­ცი­რე­სი, მიკ­როს­კო­პი­უ­ლი ერ­­თე­­უ­ლი­ა, რო­მე­ლიც ფილ­ტრავს სისხლს და წარ­მოქ­მნის შარდს. თი­თო­ე­ულ თირ­კმელ­ში და­ახ­ლო­ე­ბით ერ­თი მი­ლი­ო­ნი ნეფ­რო­ნი­ა. ისი­ნი შედ­გე­ბა გლო­მე­რუ­ლის, მი­ლა­კი­სა და შემ­კრე­ბი სა­დინა­რის­გან. გლო­მე­რუ­ლას, ანუ გორ­გალს, გარს აკ­რავს თხე­ლი, თა­სის ფორ­მის ბო­უ­მე­ნის კაფ­სუ­ლა. კაფ­სუ­ლის შიგ­ნით არ­სე­ბუ­ლი ბო­უ­მე­ნის სივ­რცი­დან გა­ფილ­ტრუ­ლი სითხე (შარ­დი) მი­ლა­კით გა­ე­დი­ნე­ბა. ნეფ­რო­ნის მე­სა­მე ნა­წი­ლი შემ­კრე­ბი სა­დი­ნა­რი­ა, რო­მელ­შიც შარ­დი რამ­დე­ნი­მე მი­ლა­კი­დან გროვ­დე­ბა. თი­თო­ე­უ­ლი მი­ლა­კი, თა­ვის მხრივ, სა­მი ერ­თმა­ნეთ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ნა­წი­ლის­გან შედ­გე­ბა: პროქ­სი­მა­ლუ­რი კლაკ­ნი­ლი მი­ლა­კი, ჰენ­ლეს მარ­ყუ­ჟი და დის­ტა­ლუ­რი კლაკ­ნი­ლი მი­ლა­კი.
თირ­კმელ­ში ორი ნა­წი­ლი გა­მო­ი­ყო­ფა: გა­რე­თა (ქერ­ქო­ვა­ნი) ნა­წი­ლი და შიგ­ნი­თა (ტვი­ნო­ვა­ნი) ნა­წი­ლი. ყვე­ლა გლო­მე­რუ­ლა გა­რე­თა ნა­წილ­შია მო­თავ­სე­ბუ­ლი, მი­ლა­კე­ბი კი – რო­გორც ქერ­ქო­ვან, ისე ტვი­ნო­ვან ნა­წი­ლებ­ში. ათა­სო­ბით ნეფ­რო­ნის შემ­კრე­ბი სა­დინ­არი­დან შარ­დი თირ­კმლე­ბის ფი­ა­ლებ­ში ჩა­ე­დი­ნე­ბა. თი­თო­ე­ულ თირ­კმელ­ში რამ­დე­ნი­მე ფი­ა­ლა­ა, რომ­ლე­ბიც ცენ­ტრა­ლურ სივ­რცეს – თირ­კმლე­ბის მენჯს უკავ­შირ­დე­ბა. მენ­ჯი­დან შარ­დი შარ­დსაწ­ვეთ­ში გა­და­დის.

ფრჩხილ­-კვი­რის­ტა­ვის სინ­დრო­მი

წყარო: ჯანმრთელობის ენციკლოპედია. მერკის სახელმძღვანელო:
ჯანმრთელობის საშინაო ცნობარი. (გამომცემლობა პალიტრა L)

Dr Giorgi Pkhakadze

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, მედიცინის დოქტორი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მაგისტრი, ფილოსოფიის მეცნიერებათა დოქტორი ანთროპოლოგიისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საკითხებში. “შენი ექიმი"-ს დამფუძნებელი. #drpkhakadze #sheniekimi

See Full Bio