ახალი აღმოჩენა: ნაწლავის ორი ბაქტერია შესაძლოა იწვევდეს გაფანტულ სკლეროზს

„ეს კვლევა კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ჩვენი ტვინი და ნაწლავი მჭიდროდ არიან დაკავშირებული — სწორედ ამიტომ მეცნიერები დღეს ამ ურთიერთობას ტვინ-ნაწლავის ღერძს (gut–brain axis) უწოდებენ.

თუ ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში მსგავსი აღმოჩენების შესახებ მოსახლეობა დროულად იღებს ინფორმაციას, საქართველოში ჯერჯერობით არ არსებობს სისტემური მექანიზმი, რომელიც საზოგადოებას ასეთი საფრთხეების შესახებ გააფრთხილებს. აუცილებელია ინტეგრირებული საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სისტემა, რომელიც დააკავშირებს მიკრობიოლოგიურ, ნევროლოგიურ და კლინიკურ მონაცემებს — ეს მომავლის მედიცინისთვის გადამწყვეტი მიმართულებაა.“

2025 წელს ჟურნალ Proceedings of the National Academy of Sciences-ში გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ორი კონკრეტული ნაწლავის ბაქტერია — Eisenbergiella tayi და Lachnoclostridium — შესაძლოა იწვევდეს გაფანტულ სკლეროზს (Multiple Sclerosis).

კვლევა მოიცავდა 81 იდენტურ ტყუპის წყვილს, სადაც ერთს ჰქონდა გაფანტული სკლეროზი, ხოლო მეორეს — არა.

ტყუპებს ერთნაირი გენეტიკური ფონი აქვთ, რაც მეცნიერებს საშუალებას აძლევს, გამორიცხონ მემკვიდრეობითი ფაქტორი და ყურადღება გაამახვილონ გარემო გავლენებზე — კერძოდ, ნაწლავის მიკრობიომზე.

• ორივე ბაქტერია მნიშვნელოვნად მეტი რაოდენობით იყო იმ ტყუპებში, რომელთაც ჰქონდათ დაავადება;

• შედეგები დადასტურდა უფრო მასშტაბურ კვლევაშიც, სადაც მონაწილეობდა 1000-ზე მეტი ადამიანი;

• როცა ამ ბაქტერიებით ინფიცირებული ნაწლავის მიკრობიომი გადაიტანეს მიკრობებისგან თავისუფალ ლაბორატორიულ თაგვებში, მათგან 60%-ზე მეტს განუვითარდა ზურგის ტვინის ანთება და დამბლის მსგავსი სიმპტომები.

ორივე ბაქტერია ჩვეულებრივ მიეკუთვნება იმ მიკროორგანიზმებს, რომლებიც ნორმალურად ადამიანის ნაწლავში უვნებლად ცხოვრობენ.

თუმცა აღმოჩნდა, რომ გარკვეულ პირობებში — მაგალითად, ბოჭკოების ნაკლებობისას (low-fiber diet) — ისინი გარდაიქმნებიან და იძენენ პათოგენურ თვისებებს.

• შედეგად, ბაქტერიული ტოქსინები აღწევენ სისხლში და იწვევენ სისტემურ ანთებას, რომელიც შეიძლება ტვინამდე გავრცელდეს;

• Eisenbergiella tayi გამოიმუშავებს ისეთ ნივთიერებებს, როგორიცაა ეთანოლი და სუქცინატი, რომლებიც აძლიერებენ იმუნურ რეაქციას და შესაძლოა ნერვული უჯრედების დაზიანებას იწვევდნენ.