🌹 შავი ლაქები ვარდზე – როგორ დავიცვათ ბუჩქი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სოკოვანი დაავადებისგან

🌹 შავი ლაქები ვარდზე – როგორ დავიცვათ ბუჩქი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სოკოვანი დაავადებისგან

შავი ლაქიანობა – ვარდის ფოთლების ყველაზე გავრცელებული დაავადება

ვარდის ბუჩქებს ხშირად ემუქრება სოკოვანი დაავადება – შავი ლაქიანობა, რომელიც არა მხოლოდ მცენარის ვიზუალს აფუჭებს, არამედ მის ჯანმრთელობაზეც სერიოზულად აისახება. დაავადების სწრაფი იდენტიფიცირება და მართვა აუცილებელია, განსაკუთრებით ნესტიან ამინდში.

🔍 რა არის შავი ლაქიანობა?

ეს დაავადება გამოწვეულია სოკოთი Marssonina rosae, რომელიც უმეტესად ფოთლებზე იჩენს თავს. ის თავდაპირველად ქმნის კაშკაშა მუქ ლაქებს, შემდეგ ვითარდება შავი წერტილოვანი სპორები და საბოლოოდ იწვევს ფოთლების გაყვითლებასა და ცვენას.

💡 დაზიანებული მცენარეები საგრძნობლად კარგავენ ზრდის ტემპს და ყინვაგამძლეობას.

🧬 როგორ ვრცელდება ინფექცია?

• დაავადება იწყებს აქტივობას გაზაფხულზე, როცა ტენიანობა მაღალია (86%-მდე) და ჰაერის ტემპერატურა +8°C-ს აღწევს.

• სოკო იზამთრებს ფოთლების ნარჩენებზე და დაზიანებულ ყლორტებზე.

• გავრცელების მთავარი გზა – წვიმის წვეთები, ნამი და მორწყვა.

🚨 როგორ ამოვიცნოთ დაავადება?

შავი ლაქიანობა ხშირად თავს იჩენს ივლისიდან და მისი ამოცნობა შესაძლებელია შემდეგი ნიშნებით:

• არათანაბარი, მუქი ყავისფერი ლაქები ფოთლებზე (5-15 მმ).

• ლაქებს შეიძლება ჰქონდეთ მოყვითალო კონტური.

• ყლორტებზე ჩნდება იგივე ტიპის დაზიანება.

• მცენარე მთლიანად შიშვლდება ფოთლების ცვენის შედეგად.

🧒 რომელ ჯიშებზეა შავი ლაქიანობა განსაკუთრებით ხშირი?

ზოგი ვარდის სახეობა ნაკლებად გამძლეა. მაგალითად:

• Romanze, Schneewittchen, Leonardo da Vinci – ითვლება სუსტი გამძლეობის მქონე ჯიშებად.

• თანამედროვე ჰიბრიდები, როგორც წესი, ძველ სახეობებზე უფრო მდგრადია.

📌 დაავადების გავრცელება დამოკიდებულია არა მხოლოდ ჯიშზე, არამედ ნაკვეთის განლაგებაზე, ჰაერის ვენტილაციაზე და მორწყვის პირობებზე.

✅ როგორ ავიცილოთ თავიდან შავი ლაქიანობა – პროფილაქტიკა

🛡️ ეფექტური პრევენციის წესები:

• არ შეფუთოთ ვარდი ზამთარში ისე, რომ ტენი დაგროვდეს.

• ვარდის ირგვლივ ნიადაგი შეამუშავეთ სპილენძის შემცველი ხსნარით.

• დაასუფთავეთ და დაწვით დაავადებული ყლორტები – არ გამოიყენოთ კომპოსტში.

• გამოიყენეთ დაბალანსებული სასუქი მიკროელემენტებით, მაგრამ მოერიდეთ აზოტის გადაჭარბებას.

• კვირაში ერთხელ შეგიძლიათ მცენარე მოასხუროთ ძროხის ნაკელის ან შვიტას ხსნარით (1:20).

• პატარა ბუჩქების ირგვლივ ნიადაგი დაპუდეთ ნაცრით.

💣 მკურნალობის მეთოდები – როგორ დავიცვათ უკვე დაზიანებული ვარდი?

🧪 პირველივე ნიშნებზე გამოიყენეთ:

• სპილენძის პრეპარატები („ოქსიხომი“);

• მანკოცემის შემცველი პრეპარატები („რიდომილ გოლდი“, „პროფიტი“);

• ტრიაზოლის შემცველი საშუალებები („სკორი“, „ტოპაზი“);

• ბიოპრეპარატები: „ფიტოსპორინი“, „ტიოვიტ ჯეტი“;

• იმუნომასტიმულატორები: „ცირკონი“, „ეპინი“.

🔁 საშუალებები მონაცვლეობით გამოიყენეთ, რათა არ განვითარდეს სოკოს მდგრადობა.

☔ წვიმიან პერიოდში მცენარე დაიცავით პოლიეთილენის გადაფარებით – ასე პრეპარატი ფოთლებზე შენარჩუნდება.

ვარდის ფოთლები ზამთარში არ შეფუთოთ – პათოგენები ყლორტებზე და მცენარეულ ნარჩენებზე იზამთრებენ. ვარდის ზამთრისთვის მომზადებამდე ნიადაგი სპილენძის შემცველი პრეპარატებით უნდა დაამუშაოთ.

მოჭრილი დაზიანებული ყლორტები აუცილებლად უნდა დაწვათ. რეგულარულად, კვირაში ერთხელ ძროხის ნაკელის ან შვიტას სუსტი ხსნარით (1:20) დანამვა და ახალგაზრდა მცენარეების ნაცრით დაპუდვრა დაგეხმარებათ.

დაავადების მიმართ მგრძნობიარე ჯიშები პროფილაქტიკის მიზნით შემდეგი სქემის მიხედვით დაამუშავეთ. პირველად – ფოთლების გაშლის დასაწყისში და 1 კვირაში (2-3 გახსნილი ფოთლის ფაზაში) და ყვავილობის დაწყებამდე სპილენძის სულფატის ხსნარით (შეგიძლიათ გამოიყენოთ „ოქსიხომი“). ყვავილობის მეორე ტალღამდე დამუშავება უნდა გაიმეოროთ. დაავადების პირველი ნიშნებისას ვარდი დაამუშავეთ მანკოცემის შემცველი პრეპარატებით („პროფიტი“, „რიდომილ გოლდი“) და პენკონაზოლის ან ტრიაზოლის შემცველი პრეპარატებით („სკორი“, „ტოპაზი“). შეგიძლიათ „ფიტოსპორინი“ ან „ტიოვიტი ჯეტი“ სცადოთ. კლიმატური პირობების გაუარესების შემთხვევაში მცენარე იმუნომასტიმულირებელში გააჩერეთ („ცირკონი“, „ეპინ-ექსტრა“).

🧠 დასკვნა

შავი ლაქიანობა ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული სოკოვანი დაავადებაა ვარდზე, რომელიც იწვევს ფოთლების ცვენას და ბუჩქის დასუსტებას. სწორი პროფილაქტიკა, დროული მკურნალობა და გამძლე ჯიშების შერჩევა დაგეხმარებათ მცენარის სიჯანსაღის შენარჩუნებაში მთელი სეზონის განმავლობაში.