“ჩემი სურვილია, საქართველოში ჯანდაცვის მინისტრად დავინახოთ ქალი ლიდერი” – პროფესორი გიორგი ფხაკაძე ჯანდაცვის სამინისტროს ცალკე სტრუქტურად გამოყოფაზე საუბრობს

გიორგი ფხაკაძე – პროფესორი (MD, MPH, PhD) — “საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის” (PHIG) თავმჯდომარე და Accreditation Canada-ს ოფიციალური წარმომადგენელი საქართველოში.

მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება საერთაშორისო ორგანიზაციებში. პროფესორი ფხაკაძე თანამშრომლობდა WHO, Gavi, The Global Fund (GFATM), Relief International, UNICEF, UNHCR, IOM და ILO-სთან, სადაც ხელმძღვანელობდა ჯანდაცვის პოლიტიკის, ხარისხის მართვისა და პაციენტის უსაფრთხოების მიმართულებებს.

ის არის 100-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, პროფესორი დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტში და აქტიური ტრენერი 30-ზე მეტ ქვეყანაში.

რატომ სჭირდება საქართველოს ცალკე ჯანდაცვის სამინისტრო — პროფესორ გიორგი ფხაკაძის ხედვა

საქართველოში ჯანდაცვა დღეს ერთიანი სამინისტროს ნაწილია, სადაც ერთ ჭერქვეშ არის შრომა, სოციალური პოლიტიკა, დევნილთა საკითხები და ჯანმრთელობა. შედეგი? – ჯანდაცვა ხშირად ქრება სხვა მიმართულებების ჩრდილში და კარგავს იმას, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია — ადამიანის სიცოცხლის დაცვას.

👉 ჯანდაცვა არ შეიძლება დარჩეს დანამატად სხვა უწყებების ფუნქციებში.
ეს არის ქვეყნისათვის უმთავრესი სფერო, რომელიც უნდა იყოს ცალკე მდგომი, პრიორიტეტული მიმართულება — საკუთარი სამინისტროს, მკაფიო ხედვისა და სრული პასუხისმგებლობის მქონე. მხოლოდ ასე ექნება საქართველოს ჯანდაცვას რეალური ძალა, სტაბილურობა და განვითარების პერსპექტივა.

🔎 რა გვასწავლა წარსულმა?
• 1990-იანი წლებიდან დღემდე საქართველოში არაერთი რეფორმა განხორციელდა:
• ოჯახის ექიმის სისტემა,
• საყოველთაო ჯანმრთელობის პროგრამა,
• ჰოსპიტლების საერთაშორისო აკრედიტაციის პირველი ნაბიჯები.

ეს ყველაფერი სწორი იყო, მაგრამ ხშირად ნახევრად დასრულებული — პროექტის სახით, დროებით, გაუმყარებელი ინსტიტუციური ბაზის გარეშე. მაგალითად, ჰოსპიტალების აკრედიტაცია რეალურად ცვლის ხარისხს, მაგრამ სისტემური მხარდაჭერის გარეშე რჩება როგორც „კარგი, მაგრამ ერთჯერადი“ ინიციატივა.

✅ რა მოგვიტანა ამ გამოცდილებამ?
• გავიგეთ, რომ ჯანდაცვა საჭიროებს მუდმივ სტაბილურობას და არა დროებით პოლიტიკურ პროექტებს.
• აკრედიტაცია და ხარისხი უნდა იქცეს სახელმწიფოს მძლავრ იარაღად, და არა მხოლოდ „დოკუმენტის მიღების“ პროცესად.
• მინისტრი ექიმი და მენეჯერი უნდა იყოს — ადამიანი, ვისაც აქვს პრაქტიკული გამოცდილება სისტემაში და იცის, როგორ მუშაობს საავადმყოფო.
• ჯანდაცვის სამინისტრო დამოუკიდებლად შეძლებს სწრაფ რეაგირებას თანამედროვე გამოწვევებზე: ეპიდემიები, ქრონიკული დაავადებები, ციფრული მედიცინა.

🌍 როგორია საერთაშორისო გამოცდილება?

ევროპის ქვეყნების უმრავლესობას აქვს ცალკე ჯანდაცვის სამინისტრო. სწორედ ამიტომ იქ:
• უფრო გამჭვირვალეა ჯანდაცვის ბიუჯეტი,
• მკაფიოა მინისტრის პასუხისმგებლობა,
• ხარისხის სისტემები მუდმივად იზრდება.

საქართველომაც უნდა გადადგას ეს ნაბიჯი, თუ გვსურს, რომ ჩვენი მოქალაქის ჯანმრთელობა არ დაიკარგოს სხვა თემების ფონზე.

📖 პროფესორი გიორგი ფხაკაძე:

„ჯანდაცვა არ უნდა დაიკარგოს სხვა სამინისტროებში. საქართველოს სჭირდება ცალკე ჯანდაცვის სამინისტრო, სადაც მთავარი სიტყვა იქნება ექიმის, მეცნიერის და პროფესიონალის. ეს არის ჩემი ოცნება, და ვფიქრობ — ჩვენი მომავლის აუცილებლობაც.“

👉 ვინ უნდა იყოს „იდეალური მინისტრი“?

ჩემი ხედვით, ჯანდაცვის მინისტრი უნდა იყოს მედიკოსი პროფესიონალი, რომელსაც აქვს კლინიკური გამოცდილება და კარგად ესმის პაციენტის საჭიროებები. ის უნდა იყოს გამოცდილი მენეჯერი, რომელსაც მიღწევები აქვს საავადმყოფოს ხელმძღვანელობაში, ჯანდაცვის პროგრამების მართვაში და სისტემურ რეფორმებში. მინისტრს უნდა ჰქონდეს უნარი, რომ გახდეს სანდო და ეფექტური კომუნიკატორი — ერთის მხრივ, პროფესიულ სამედიცინო საზოგადოებასთან, და მეორეს მხრივ, ფართო მოსახლეობასთან. აუცილებელია ფლობდეს ჯანდაცვის ეკონომიკისა და პოლიტიკის საფუძვლიან ცოდნას, იცნობდეს საერთაშორისო გამოცდილებას, და განსაკუთრებით — სამედიცინო დაწესებულებების აკრედიტაციის თანამედროვე სისტემებს (მაგალითად, Accreditation Canada, ან JCI). ეს ცოდნა კრიტიკულია, რათა ქვეყანაში რეალურად განვითარდეს ხარისხზე ორიენტირებული, უსაფრთხო და ეფექტური ჯანდაცვა.

ჩემი პირადი სურვილია, რომ საქართველოში ჯანდაცვის მინისტრად დავინახოთ ქალი ლიდერი — ძლიერი, განათლებული, გამოცდილებით აღჭურვილი, საზოგადოებასთან ახლოს მდგომი და გამჭვირვალე მმართველობითი სტილით. ვფიქრობ, სწორედ ასეთი ლიდერი შეძლებს სისტემაში ახალი ენერგიის, და სანდოობისა შეტანას.

👉 საქართველოს მომავალი ჯანდაცვის სამინისტროს იდეალური სტრუქტურა:

მომავალი ჯანდაცვის სამინისტრო უნდა იყოს ოპტიმალური ზომის, მოქნილი და შედეგზე ორიენტირებული ინსტიტუცია, რომელიც თავიდან აიცილებს ზედმეტ ბიუროკრატიას და სტრუქტურულ დუბლირებებს. მისი მთავარი მისია უნდა გახდეს პაციენტზე ორიენტირებული პოლიტიკის ფორმირება და სისტემის ეფექტიანი კოორდინაცია.

დღეს სხვადასხვა სახელმწიფო უწყებებსა და სააგენტოებში გაფანტული ფუნქციები – იქნება ეს რეგულაცია, განათლება, აკრედიტაცია თუ სახელმწიფო კლინიკების მართვა – უნდა მოიყაროს ერთი ჭერის ქვეშ. მხოლოდ ასე იქნება შესაძლებელი მკაფიო პასუხისმგებლობა, გამჭვირვალე გადაწყვეტილებები და სწრაფი რეაგირება საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის გამოწვევებზე.

ოპტიმალური სტრუქტურა უნდა მოიცავდეს:

• პოლიტიკისა და სტრატეგიის მიმართულებას – გრძელვადიანი ხედვისა და რეფორმების დაგეგმვისთვის.
• საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დეპარტამენტს – ეპიდემიოლოგიის, პრევენციისა და ჯანმრთელი ცხოვრების წესის მხარდასაჭერად.
• სამედიცინო სერვისებისა და საავადმყოფოების მართვის ერთეულს – სახელმწიფო და უნივერსიტეტის კლინიკების კოორდინაციისთვის.
• ფინანსებისა და ეკონომიკის დეპარტამენტს – ბიუჯეტის ეფექტიანი დაგეგმვისა და ხარჯების მართვისთვის.
• სამედიცინო განათლებისა და კადრების მიმართულებას – სამედიცინო პერსონალის ხარისხის, უწყვეტი განათლებისა და სამუშაო ძალის სწორად დაგეგმვისთვის.
• სამედიცინო პროდუქტებისა და საკვების უსაფრთხოების სააგენტოს (FDA-ს მოდელით) – წამლების, საკვების, სამედიცინო მოწყობილობებისა და ბიოტექნოლოგიის ზედამხედველობისთვის.
• აკრედიტაციისა და ხარისხის დეპარტამენტს – Accreditation Canada, JCI და WHO-ს სტანდარტებზე დაყრდნობით დაწესებულებების შეფასებისა და გაუმჯობესებისთვის.
• ციფრული ჯანმრთელობის დეპარტამენტს – ელექტრონული ჯანდაცვის, მონაცემთა ანალიტიკისა და ინოვაციების დანერგვისთვის.
• კრიზისებისა და ბიოუსაფრთხოების დეპარტამენტს – საგანგებო სიტუაციებზე სწრაფი რეაგირებისა და მზადყოფნის უზრუნველსაყოფად.

ასეთი მოდელი გააერთიანებს ყველა ძირითადი რგოლს ერთიან სტრატეგიულ ცენტრში და შექმნის სისტემას, სადაც სამინისტრო იქნება არა მხოლოდ ზედამხედველი, არამედ ინოვაციების, ხარისხის და საზოგადოებრივი ნდობის მთავარი ძრავი.

👉 დასკვნა

საქართველოს ჯანდაცვას აღარ სჭირდება კომპრომისული მიდგომა. თუ ქვეყანას უნდა ძლიერი, სიცოცხლისუნარიანი და მდგრადი სისტემა, ჯანდაცვას უნდა ჰქონდეს საკუთარი სამინისტრო, რომელსაც ექნება მკაფიო ხედვა, პასუხისმგებლობა და ძალა.

ახალი სამინისტრო არ უნდა გახდეს კიდევ ერთი მძიმე ბიუროკრატიული რგოლი. პირიქით – ის უნდა იყოს ოპტიმალური ზომის, მოქნილი და შედეგზე ორიენტირებული ინსტიტუცია, რომელიც მოქალაქეს ცენტრალურ ადგილზე დააყენებს. მისი ამოცანა უნდა იყოს არა მხოლოდ პოლიტიკის დაგეგმვა, არამედ პრაქტიკული შედეგების მოტანა: ხარისხიანი სერვისები, სამართლიანი დაფინანსება, სამედიცინო პერსონალის განვითარება და პაციენტის უფლებების დაცვა.

საქართველოში ჯანდაცვა დღეს არის ერთ-ერთი ყველაზე მძლავრი ფინანსური და სოციალური სფერო, ამიტომ ის იმსახურებს დამოუკიდებელ და ძლიერ სამინისტროს, რომელიც არ დაიკარგება სხვა პოლიტიკურ დღის წესრიგში. მხოლოდ ასე იქნება შესაძლებელი სისტემური რეფორმების გაგრძელება, თანამედროვე სტანდარტების დანერგვა და საზოგადოების ნდობის აღდგენა.

ეს არის გზა, რომ ქვეყანამ აითვისოს საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკა (WHO, Accreditation Canada, JCI, FDA-ს მოდელი) და შექმნას სისტემა, რომელიც ემსახურება მთავარს – ადამიანის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას.

და ბოლოს, ჩემთვის ეს არა მხოლოდ პროფესიული არგუმენტია, არამედ პირადი სურვილიც – საქართველოში უნდა არსებობდეს ცალკე ჯანდაცვის სამინისტრო, რომელიც იქნება მომავლის პოლიტიკის და რეალური პროგრესის სიმბოლო.

👉 მეტი სანდო და უახლესი სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ:
www.sheniekimi.ge – შენი ექიმი, შენი სივრცე, შენი ჯანმრთელობა.

📲 გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
✔ მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
🔹 iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
🔹 Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=ge.sheniekimi.app
📡 Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, PhD მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი. იგი არის დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD).
პროფესორი ფხაკაძე არის საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.

⚖️ ინტერესთა კონფლიქტების დეკლარაცია:

ავტორი აცხადებს, რომ არ აქვს ფინანსური, კომერციული ან პოლიტიკური ინტერესები, რომლებიც შეიძლება გავლენას ახდენდეს ამ სტატიაში წარმოდგენილ მოსაზრებებსა და ანალიზზე. ყველა არგუმენტი და შეფასება ეფუძნება მხოლოდ სამეცნიერო მტკიცებულებებსა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინტერესებს.