ნაძალადევი ქალაქის ისტორიულ ტოპოგრაფიაში მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარში გამოირჩევა. 1872 წელს, თბილისსა და ფოთს შორის რკინიგზის გახსნის შემდეგ, დიდუბის ტერიტორია ორ ნაწილად გაიყო. რკინიგზის გაღმა, აღმოსავლეთით, ძირითადად მუშახელი და პროლეტარიატი ცხოვრობდა, რომლებიც ხშირად უნებართვოდ იკავებდნენ მიწებს და სახლდებოდნენ. ამ პროცესმა საფუძველი დაუდო ახალი უბნის გაჩენას, რომელსაც ნაძალადევის სახელი შემდგომში მიენიჭა.
ნაძალადევი სწრაფად გარდაიქმნა თბილისის პროლეტარიატის საბრძოლო სკოლად, სადაც მუშები და რევოლუციონერები ორგანიზებდენენ და ლიტერატურული აქტივობებით ემზადებოდნენ საყოველთაო პოლიტიკური ცვლილებებისთვის. 1900 წლის ზაფხულში, სწორედ ნაძალადევის ერთ-ერთ სახლში, ს. აზმაიფარაშვილის სარდაფში, შეიქმნა ამიერკავკასიაში პირველი არალეგალური სტამბა, რომელიც საბრძოლო მოწოდებებსა და პროკლამაციებს ბეჭდავდა. ეს იყო მნიშვნელოვანი გადატრიალების პირველი ნაბიჯი, რომელმაც რევოლუციური მოტივაცია გააძლიერა.
1905 წლის დეკემბერში, საყოველთაო პოლიტიკური გაფიცვის პირველივე დღეებში, ნაძალადევში ხელისუფლება მუშების ხელში გადავიდა, და უბანი ფაქტობრივად „რესპუბლიკად“ გადაიქცა. მუშები იარაღდებოდნენ და მიზნად ისახავდნენ, რომ გაფიცვა შეიარაღებულ აჯანყებაში გადაზრდილიყო. თუმცა, მეფის მთავრობა სწრაფად რეაგირებდა და რეპრესიები დაიწყო. 17 დეკემბერს, სამხედრო ძალა და ცხენოსანი ნაწილები რეზოლუციის ფარგლებში ნაძალადევში შევიდნენ, სადაც არტილერია აქტიურად გამოიყენეს. მიუხედავად მუშების თავგანწირული წინააღმდეგობისა, აჯანყება დამარცხდა, თუმცა ამ ბრძოლამ დიდი ისტორიული მნიშვნელობა შეიძინა.
დღეს, ნაძალადევი მხოლოდ ისტორიული უბანი არ არის, არამედ იგი თბილისის ერთ-ერთი მთავარი კულტურული და ეკონომიკური ცენტრია. თუმცა, მისი რევოლუციური წარსული კვლავ ცოცხალი რჩება და სიმბოლურად განასახიერებს თბილისის პროლეტარიატის ბრძოლას.
#drpkhakadze #გიორგიფხაკაძე #davidiani #sheniambebi #აქხარისხია
