როგორ ვითვლით ხელფასს – რა განსხვავებაა “საშუალო” და “მედიანურ” ხელფასს შორის?

საშუალო ხელფასი საქართველოში: ნომინალური ზრდა vs რეალური შემოსავალი

ბოლო წლების განმავლობაში საშუალო ხელფასი საქართველოში ნომინალურად განუწყვეტლივ იზრდება, რაც სტატისტიკურად დადებით ტენდენციად შეიძლება მოგვეჩვენოს.

📊 ხელფასის ზრდის სტატისტიკა – რას გვიჩვენებს ოფიციალური მონაცემები?

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის (საქსტატის) უახლესი მონაცემებით, 2025 წლის მეორე კვარტალში ქვეყანაში საშუალო თვიური ნომინალური ხელფასი 2212 ლარს აღწევს. ეს მაჩვენებელი წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 207 ლარით მეტია.

მაგრამ ეს მხოლოდ ნომინალური მონაცემია – გადასახადების გამოკლებით ხელზე ასაღები ხელფასი დაახლოებით 1770 ლარს შეადგენს.

📉 როგორ ცვლის ინფლაცია რეალურ სურათს?

იმის დასადგენად, რეალურად რამდენად იზრდება მოქალაქეთა შემოსავალი, აუცილებელია ხელფასის ინფლაციაზე მიბმული შეფასება.
მიუხედავად იმისა, რომ ნომინალურ მაჩვენებლებში ზრდა შთამბეჭდავია, ინფლაციის გათვალისწინებით რეალური ზრდა ბევრად მოკრძალებულია.

შედარება 2012 წელთან:

• 2012 წელი – საშუალო ხელფასი: 713 ლარი

• 2025 წელი (II კვარტალი) – საშუალო ხელფასი: 2212 ლარი
  ➡ ნომინალური ზრდა: +310%
  ➡ რეალური ზრდა (ინფლაციის გათვალისწინებით): მხოლოდ 77%

📌 რა განსხვავებაა “საშუალო” და “მედიანურ” ხელფასს შორის?

👉 საშუალო ხელფასი – მაჩვენებელი, რომელიც გათვლილია ქვეყნის მასშტაბით დარიცხული ხელფასების ჯამის დაყოფით დასაქმებულთა რაოდენობაზე.
👉 მედიანური ხელფასი – მაჩვენებელი, რომელიც ასახავს “საშუალო მოქალაქის” შემოსავალს, ანუ იმ თანხას, რომლის ქვემოთ და ზემოთ თანაბარი რაოდენობის დასაქმებულები არიან.

მედიანური ხელფასის დინამიკა (ლარებში):

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ მედიანური მაჩვენებელი საშუალოზე 30%-მდე დაბალია, რაც მიუთითებს მაღალანაზღაურებადი პოზიციების გავლენაზე საშუალო მაჩვენებელზე.

💬 რას ამბობენ ეკონომისტები?

გიორგი ხიშტოვანი (ეკონომისტი):

“თუ გვსურს რეალურად გავიაზროთ შემოსავლის ზრდა, აუცილებელია ინფლაციის გათვალისწინება. ნომინალური ხელფასი მხოლოდ ციფრია – ის არ გვეუბნება, რამდენად გაუმჯობესდა მოქალაქის ყოველდღიური ფინანსური მდგომარეობა.”

ვალერი კვარაცხელია (ეკონომისტი):

“შემოსავლის რეალური ანალიზისთვის მნიშვნელოვანია, თუ რა ფულს ვიღებთ და რამდენი ღირს ეს ფული. სწორედ ამიტომ, ეკონომიკურ შეფასებებში ნომინალური მაჩვენებლები ყოველთვის უნდა გადავთვალოთ ფასების დონის შესაბამისად.”

📈 საშუალო ხელფასის ზრდა ბოლო 5 წელში

👉 ზრდა ნომინალში – 73%
👉 რეალური ზრდა – მნიშვნელოვნად დაბალია ინფლაციის გათვალისწინებით.

ოფიციალური სტატისტიკით ქვეყანაში ყველაზე მაღალი ხელფასი ინფორმაცია და კომუნიკაციის,საფინანსო-სადაზღვევო და პროფესიულ-სამეცნიერო საქმიანობებშია. სტატისტიკაზე დაკვირვება გვაჩვენებს, რომ ბოლო ხუთ წელში ხელფასი ნომინალში 73%-ით არის გაზრდილი.

საშუალო ნომინალური ხელფასი ბოლო ხუთ წელში:

• 2024 წელი – 2059 ლარი;
• 2023 წელი – 1767 ლარი;
• 2022 წელი – 1543 ლარი;
• 2021 წელი – 1304 ლარი;
• 2020 წელი – 1191 ლარი;

რეფორმების ასოციაციის მთავარი ეკონომისტი ვალერი კვარაცხელია გვეუბნება, რომ საშუალო ხელფასი ნომინალშიც და რეალურად ნამდვილად იზრდება, თუმცა საბოლოოდ ეს თანხა მაინც დაბალია.

💼 რომელ სექტორებშია ყველაზე მაღალი ანაზღაურება?

ოფიციალური მონაცემებით, ინფორმაციისა და კომუნიკაციების, საფინანსო-სადაზღვევო და სამეცნიერო/პროფესიულ სექტორებში ხელფასი მნიშვნელოვნად მაღალია. მაგალითად:

• IT სექტორი – საშუალოდ 4500 ლარი

• განათლების სექტორი – დაახლოებით 800 ლარი

ეს მონაცემები ადასტურებს, რომ შრომის ბაზარზე უთანასწორობა მაღალია, რაც ზუსტად არ აისახება საშუალო მაჩვენებლებში.

🔍 რეალური კეთილდღეობა = ხელფასი – ინფლაცია

ფაქტია, რომ ფასების ზრდა მნიშვნელოვნად ამცირებს ნომინალურად გაზრდილი ხელფასის რეალურ ეფექტს.
მოქალაქეების კეთილდღეობის შეფასებისას გაცილებით მნიშვნელოვანია ფულის საბოლოო მსყიდველუნარიანობა, ვიდრე მხოლოდ მისი რაოდენობა.

✍ დასკვნა

ხელფასის ნომინალური ზრდა დადებითი ტენდენციაა მხოლოდ მაშინ, როცა ის ინფლაციაზე მაღალია.
მოქალაქეთა რეალური ფინანსური მდგომარეობის გასაგებად აუცილებელია კომპლექსური ანალიზი:

• ნომინალური მაჩვენებლები

• ინფლაციის დონე

• მედიანური ხელფასი

• კონკრეტული სექტორების ანალიზი

✅ მხოლოდ ასე მივიღებთ სრულ სურათს და შევაფასებთ, გაუმჯობესდა თუ არა ქართველების ცხოვრების დონე ბოლო წლებში.