ჩვენი რესპონდენტი მუსიკოსი, კონცერტმაისტერი და პედაგოგი ლეილა სიყმაშვილია. მიუხედავად იმისა, რომ მრავალი სპექტაკლი და ფილმი გააფორმა მუსიკალურად, მიაჩნია, რომ განსაკუთრებული პოპულარობა და სიყვარული მაინც “კავკასიურმა ცარცის წრემ” მოუტანა. რაც შეეხება პედაგოგიურ საქმიანობას, ამბობს, რომ ბევრი ცნობილი პიროვნება ყოფილა მისი მოსწავლე. მათ შორის დიდი სიყვარულით იხსენებს სტალინის შვილიშვილს, სვეტლანა ალილუევას ქალიშვილ ოლგა პიტერსს. 1984-86 წლებში ოლგა დედასთან ერთად თბილისში ცხოვრობდა.
– სტალინის ქალიშვილი სვეტლანა ემიგრაციაში 1967 წელს გაემგზავრა. 1970 წელს ამერიკაში არქიტექტორ უილიამ პიტერსს გაჰყვა ცოლად. სპრინგფილდში ცხოვრობდნენ. 1971 წელს შეეძინათ ქალიშვილი ოლგა პიტერსი… სვეტლანა “კავკასიური ცარცის წრის” სანახავად რომ წავიყვანე პირველად და კახი კავსაძე გამოვიდა სცენაზე, ცუდად გახდა და დარბაზიდან გაიყვანეს. ანტრაქტზე რომ გამოვედი, ვკითხე, რა მოგივიდა-მეთქი? გაჭრილი ვაშლივით ჰგავს კახი კავსაძე ჩემს ქმარსო. მერე პიტერსის ფოტოები მაჩვენა და გავგიჟდი, კახის ორეულია. “наконец-то я на родной земле” – ამბობდა ჩამოსვლის შემდეგ
– რუსულად ლაპარაკობდა?
– მიუხედავად იმისა, რომ, როგორც ამბობენ, შვილების თხოვნით დაბრუნდა…
– ეგ ტყუილია. აშშ-ში მოუხდა რაღაც უსიამოვნება და… როცა საქართველოშიც უსიამოვნება მოუვიდა, აქედანაც გაიქცა. ასე სჩვეოდა… მოსკოვიდან რომ ჩამოვიდა, მისცეს სამოთახიანი ბინა ჭავჭავაძის 75-ში, გამოუყვეს შავი “ვოლგა”, მანგლისში – კოტეჯი. სვეტლანა ამბობდა, რომ სამუდამოდ საქართველოში უნდა ეცხოვრა. თავდაპირველად ოლია მხოლოდ ინგლისურად ლაპარაკობდა. სვეტლანამ გადაწყვიტა, რომ მის ქალიშვილს უნდა ესწავლა რუსულიც, ქართულიც, ცეკვაც, სიმღერაც… ოლია ცხენოსნობამაც გაიტაცა და ჩემი მანქანით დამყავდა ხოლმე იპოდრომზე.
– თქვენ შესახებ საიდან შეიტყვეს?
– მამაჩემი დიდი სტალინისტი იყო. სახლში ბელადის უზარმაზარი სურათი გვეკიდა, ჭერიდან იატაკამდე, ოქროსფერ ჩარჩოში ჩასმული. 1956 წლის 9 მარტს სანაპიროზეც ვყავდით წაყვანილი მე და ჩემი ძმა. სულ რამდენიმე წუთით გამოვასწარით იმ უბედურებას. დედაჩემი კი სტალინის ხსენებაზე სიმწრით იკლაკნებოდა, რადგან სანდრო ახმეტელის ბიძაშვილი იყო…
1984-ში სვეტლანას თბილისში ჩამოსვლა თურმე გასაიდუმლოებული იყო. ერთ საღამოს რეკავს ტელეფონი. ავიღე ყურმილი და ვიღაცამ ლეილა გიორგიევნა იკითხა, – თქვენ გესაუბრებათ სვეტლანა ალილუევა, სტალინის ქალიშვილი.
მეგონა, ნანული სარაჯიშვილი და გია ფერაძე მემაიმუნებოდნენ, კახურად გემრიელად შევიგინე და ყურმილი დავახეთქე, მაგრამ მაშინვე დაირეკა, ლეილა გიორგიევნა, არ დაკიდოთ, თქვენთან ლაპარაკობს სტალინის ქალიშვილი სვეტლანა ალილუევაო. ხომ ვიჯექი, მომენტალურად ფეხზე წამოვდექი, წელში გავიმართე და ვიგრძენი, პირი როგორ გამიშრა. თქვენი ნომერი ეთერ გუგუშვილმა მომცა, არ იცით, რომ საქართველოში დავბრუნდიო?..
შვილთან, ოლია ქრისტინესთან (ოლია – ბებიას სახელი, ქრისტინე – ნათლობის) ერთად თბილისში ვარ და მინდა ჩემმა ქალიშვილმა ქართული სიმღერა და დაკვრა ისწავლოს, ამიტომ თქვენ ჩვენთან ივლით ორშაბათს და ხუთშაბათს, 6 საათზეო, მბრძანებლური ტონით მითხრა, მერეღა დასძინა – შეძლებთო? როგორ ეტყვი, არაო?! ორშაბათს ვეწვიე. ზღაპრული სუფრა დამახვედრა. საოცარი მზარეული იყო.
– როგორ, თვითონ ამზადებდა?
– აბა, ვის შეუშვებდა სამზარეულოში?! პირველად მასთან გავსინჯე გამომცხვარი ვაშლი ქიშმიშით, ბრინჯით, თაფლითა და ნიგვზით. როგორც მითხრა, ლოლიამ (სტალინის მზარეულმა) ასწავლა.
რომ გამიმასპინძლდა, მერე ინსტრუმენტს მივუჯექი და ვიმღერე. ოლიას ისე მოეწონა, თქვა, მეც მინდა, ასე სიმღერა და დაკვრა შემეძლოსო. ძალიან ნიჭიერი ბავშვი იყო. ნანი ბრეგვაძის რეპერტუარს, გოგი ცაბაძის, რევაზ ლაღიძის სიმღერებს – რას არ მღეროდა. “ვერის უბნის მელოდიების” სიმღერები ზეპირად იცოდა.
სხვათა შორის, სტალინის სახლ-მუზეუმში გვითხრეს, ის ისეთი მუსიკალური იყო და ისეთი აბსოლუტური სმენა ჰქონდა, პოლიტიკაში რომ არ წასულიყო, მუსიკაში მწვერვალებს დაიპყრობდაო…
სვეტლანა პარასკევს საღამოს მიდიოდა მანგლისში და მემუარებს წერდა, რომელიც შემდგომ ამერიკაში გამოსცა და მილიონი დოლარი აიღო ჰონორარი. ოლია ისე მომეჩვია, დედას მეძახდა. ამაზე სვეტა ეჭვიანობდა. მე და ოლია სულ ერთად ვიყავით, ჩემი ყველა სპექტაკლი ნახა 5-5-ჯერ… ნახეთ სრულად
მასალის გამოყენების პირობები
