მე-20 და 21-ე საუკუნეების ისტორია სავსეა თანასწორობისთვის ბრძოლით. თანამედროვე საზოგადოება წარმატებით იბრძვის ქალების, ბავშვებისა და შინაური ცხოველების უფლებებისთვის. უძველესი კულტურები ჯერ კიდევ ამუშავებენ წინაპრებისგან მემკვიდრეობით მიღებულ ტრადიციებს, ანაწილებენ ადამიანებს არა მათი თვისებებით – არამედ მხოლოდ წარმოშობით. ასეა, მაგალითად, ინდოეთში, სადაც ხელშეუხებელი კასტა შეადგენს მთელი საზოგადოების 20%-ს და თითქმის არ აქვს უფლებები.
ვარნას სისტემა
ინდოეთს ჯერ კიდევ აქვს კასტური სისტემა. მთელი საზოგადოება დაყოფილია ოთხ ვარნად: ბრაჰმანი მეცნიერები, კშატრია მეომრები, ვაიშია ფერმერები და სუდრაები, მსახურები. როგორც ჩანს, ეს დაყოფა დაიბადა უკვე არსებული ტომობრივი სტრუქტურის ასიმილირებული თემების კულტურულ წეს-ჩვეულებებთან შედეგად, რომელთა წევრები გამოირჩეოდნენ განსხვავებული კანის ფერით. ამ ოთხი ვარნას წარმომადგენლებს შეუძლიათ ერთმანეთთან ურთიერთობა, მაგრამ შუდრასთან კონტაქტები არასასურველად ითვლება.
შუდრები
ხელშეუხებლებთან ყველაზე ახლოს არის შუდრას კასტა. უხსოვარი დროიდან ეს ხალხი იძულებული იყო მძიმე და ბინძური სამუშაოს შესრულება. სინამდვილეში, შუდრას შეიძლება ეწოდოს ინდოეთის გარკვეული გლეხები, რომლებიც ფლობენ მიწის დიდ ნაკვეთებს. ამ კასტის ადამიანები მუშაობენ სოციალურად მისაღებ სამუშაოებზე. ასეთი ადამიანი შეიძლება იყოს მჭედელი, დურგალი, ქვის მთლელი, ან თუნდაც მუსიკოსი.
ხელშეუხებლები
ხელშეუხებელი კასტა ინდოეთის სოციალური დაყოფის მიღმაა. ისინი მუშაობენ ყველაზე ჭუჭყიან ადგილებში, აშორებენ მკვდარ ცხოველებს, ასუფთავებენ ტუალეტებს. ტაძრის კარები დახურულია ხელშეუხებლებისთვის. ადამიანები ვერაფერს აკეთებენ თავიანთ თანამდებობაზე, რომელიც განისაზღვრება მხოლოდ წარმოშობით. ხელშეუხებლებს კატეგორიულად ეკრძალებათ ზედა კასტის ნებისმიერი წევრის ეზოში შესვლა და ვინც გაბედავს საზოგადოებრივი ჭის შეურაცხყოფას თავისი წყლის სათლით, ქუჩაში სწრაფი და სასტიკი სასჯელი ემუქრება.
ხელშეუხებლები სძულთ და, ამავე დროს, ეშინიათ მათი. ფაქტია, რომ საზოგადოების დაბალი ფენის ადამიანს შეუძლია თავისი ყოფნით სხვისი შეურაცხყოფა. ბრაჰმანები განსაკუთრებით მკაცრი არიან გარემოს მიმართ: თუ ხელშეუხებელი ადამიანი ბრაჰმანის ხალათის კიდეებსაც კი შეეხო, ამ უკანასკნელს მოუწევს მრავალი წლის დახარჯვა თავისი შეღებილი კარმის გასაწმენდად.
საიდან გაჩდნენ ხელშეუხებლები
მთელი კლასის ფარის არსებობა განისაზღვრა თავად ისტორიამ. ძველ დროში ინდოეთი დაიპყრეს ცივილიზებულმა არიელებმა, რომლებიც არ აერთიანებდნენ დაპყრობილი ტომების წარმომადგენლებს თავიანთ საზოგადოებაში. არიელებმა ამჯობინეს ძირძველი მოსახლეობის გამოყენება მომსახურე პერსონალად. მათ მაშინვე დაიწყეს ცალკეული სოფლების აშენება, რომლებიც მდებარეობს მთავარი დასახლებების კედლების გარეთ. ამ პრაქტიკამ თანდათან გააფართოვა უფსკრული დამპყრობლებსა და ჩაგრულებს შორის, ამ უკანასკნელს საზოგადოებაში ინტეგრაციის არც ერთი შანსი არ მიეცა.
ოკუპაცია
ყველაზე ცუდი ის არის, რომ ხელშეუხებლებმა თავად სრულად მიიღეს კასტის დაყოფის არსებული არიული ტრადიცია. თავად ეს ხალხი იყოფოდა რამდენიმე ქვეკასტად, მათი საქმიანობის ტიპის მიხედვით. ამ დროისთვის ყველაზე გავრცელებული წარმომადგენლები არიან ჭამარის მთრიმლავები, დობის მრეცხავები და პარიები, რომლებიც ძალიან ბინძურ სამუშაოებს ეწევიან – ნაგვის გატანას და ტუალეტების წმენდას. თანამედროვე ინდოეთის საზოგადოება 20%-ით ხელშეუხებელთაგან შედგება, თუმცა ბრძოლა ჩვეულებრივ საზოგადოებაში ინტეგრაციისთვის ათწლეულებია მიმდინარეობს.
ბრძოლა თანასწორობისთვის
წინააღმდეგობის პირველი გასროლები უკვე მეოცე საუკუნეში გამოჩნდა. მთავარი აქტივისტი იყო განდი, რომელიც ცდილობდა გაენადგურებინა საზოგადოებაში კულტივირებული სტერეოტიპი კასტას ჰარიჯანების, ღმერთის ხალხის გადარქმევით. განდის მოღვაწეობა განაგრძო ბრაჰმინების კასტის წარმომადგენელმა ბჰიმრაო რამჯი ამბედკარმა. მის ინტერპრეტაციაში ხელშეუხებლები გახდნენ დალიტები, ჩაგრულები. ამბედკარმა უზრუნველყო, რომ დალიტებს მიეცათ გარკვეული კვოტები საქმიანობის თითოეულ სფეროში. ანუ, ხელშეუხებლების წარმომადგენლებს ახლა თეორიულად აქვთ შესაძლებლობა შეუერთდნენ ინდურ საზოგადოებას. მაგრამ პრობლემის პრაქტიკული გადაწყვეტა ჯერ კიდევ ძალიან შორსაა. მხოლოდ 2008 წელს დალიტების კასტამ გადაწყვიტა დაქორწინებულიყო კშატრია გოგონაზე. ამპარტავან საქმროს 500 კარაბინიერის რაზმი იცავდა – და მაინც, ახალი ოჯახი უბრალოდ ქალაქიდან გააძევეს.
მასალის გამოყენების პირობები
