მარსი ცივი და სიცოცხლისგან დაცლილი პლანეტაა, მაგრამ იქ შთამბეჭდავი ხედები უხვადაა. ეს პეიზაჟები ძალიან განსხვავდება იმისგან, რასაც დედამიწაზე ვხედავთ, ამიტომ, პირდაპირი მნიშვნელობით, არაამქვეყნიური სილამაზე აქვს.
მარსის ატმოსფერო ძალიან თხელია და მისი 95% ნახშირორჟანგს (CO₂) უკავია. ზამთრის დადგომისას ეს ნაერთი იყინება და პოლარულ რეგიონებში არსებულ ზედაპირს სქელი ფენით ფარავს, რომელიც თვეების განმავლობაში ნარჩუნდება.
ფოტო: John A. Paulson
გაზაფხულის მოახლოებასთან ერთად, ტემპერატურა ნელ-ნელა იმატებს. მზის სინათლე გაყინული CO₂-ის გამჭვირვალე ფენას გადის და მის ქვეშ მდებარე გრუნტს ათბობს. ამ პროცესის შედეგად, ნახშირორჟანგი სუბლიმაციის გზით აირად მდგომარეობაში გადადის და ყინულის ქვეშ გროვდება. საბოლოოდ, ის სუსტ წერტილებში ყინულს აპობს და გეიზერის სახით იფრქვევა, რასაც ქვემოდან მუქი მატერია ამოაქვს.
ნასას ზონდ Mars Reconnaissance Orbiter-ის კამერამ 2018 წლის ოქტომბერში მარსის ამ გეიზერების კვალი გადაიღო.
ხელოვნურად შექმნილი ილუსტრაცია მარსზე არსებულ გეიზერებს გვიჩვენებს.
ფოტო: NASA/JPL-Caltech
ისინი მუქ ლაქებს ქმნის, რომელთა დიამეტრი 1 კილომეტრამდეც აღწევს. წითელ პლანეტაზე გეიზერები საკმაოდ ენერგიულია და მათი ნაკადების სიჩქარე ზოგჯერ 160 კმ/სთ-ს უდრის.
გეიზერების ამოფრქვევის შედეგად ზედაპირზე დატოვებული მუქი ლაქები ზოგჯერ ისეთი ფორმისაა, რომ ობობებს მოგვაგონებს. მეცნიერები მათ ამის გამო ხშირად “ობობასებრი რელიეფის” სახელითაც მოიხსენებენ. ისინი ჯგუფ-ჯგუფადაა განლაგებული და ზედაპირს დანაოჭებულ იერს აძლევს. უფრო მეტი
მასალის გამოყენების პირობები
