ტონზილექტომია და ფსიქიკური ჯანმრთელობა: კვლევა აჩვენებს გლანდების ოპერაციის და შფოთვის კავშირის რისკებს
მხოლოდ აშშ-ში, ყოველწლიურად დაახლოებით 300 000 ბავშვს ქირურგიულად აჭრიან ნუშისებრ ჯირკვლებს (გლანდები), რათა გაუმჯობესდეს ძილში სუნთქვა და/ან შემცირდეს განმეორებითი ინფექცია. თუმცა, ახალი საერთაშორისო კვლევა აჩვენებს, რომ ეს გავრცელებული ქირურგიული პროცედურა შესაძლოა ზრდიდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების, კერძოდ კი შფოთვის, PTSD და დეპრესიის რისკს.
კვლევა და შედეგები
შვედეთის სამეფო ინსტიტუტისა და ჩინეთის გუანსის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა შეისწავლეს შვედეთის ჯანდაცვის ბაზის მონაცემები, რომელიც მილიონზე მეტ ადამიანს მოიცავდა. მათი კვლევის შედეგები აჩვენებს, რომ ტონზილექტომია უკავშირდება პოსტტრავმული სტრესის (PTSD), დეპრესიისა და შფოთვის რისკის 43%-ით ზრდას. ამასთან, რისკი განსაკუთრებით მაღალი იყო მათ შორის, ვისაც გლანდები ადრეულ ასაკში ამოუჭრეს.
გლანდების ამოჭრის გავლენა
მკვლევრებმა აღნიშნული კვლევის დროს სიღრმისეულად შესწავლეს, როგორ იკვეთება ფსიქიკური აშლილობები და გლანდების ამოჭრის ისტორია. აღმოჩნდა, რომ ადამიანები, რომლებსაც გლანდები ადრეულ ასაკში ამოაუჭრეს, 55%-ით უფრო მაღალი რისკით ებრძოდნენ PTSD-ს, დეპრესიასა და შფოთვას შედარებით იმ პირებთან, რომლებმაც ეს ოპერაცია არ ქონდათ გაკეთებული. მეტიც, ამ კვლევის შედეგები აჩვენებს, რომ ტონზილექტომიის გავლენა მაინც რჩება ხანგრძლივი პერიოდით — 20 წლის შემდეგაც კი.
სოციალური და გენეტიკური ფაქტორები
მკვლევრებმა ასევე გაითვალისწინეს პაციენტების სქესი, ოჯახური ისტორია სტრესთან დაკავშირებულ აშლილობებში და ოჯახების სოციალური მდგომარეობა. მათი დასკვნა ეხმარება მეცნიერებს უკეთ გაიგონ, როგორ შეიძლება გენეტიკურმა და გარემო ფაქტორებმა გავლენა მოახდინოს ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ქირურგიული ოპერაციების კავშირზე.
პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა და გლანდების ოპერაცია
„ეს აღმოჩენა მიუთითებს იმაზე, რომ ადენოტონზილარული დაავადების და მისი სიმპტომების განვითარება შეიძლება პირდაპირ იყოს დაკავშირებული სტრესთან დაკავშირებულ აშლილობებთან,“ — წერენ მკვლევრები. ეს განსაკუთრებით ეხება პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის რისკის ზრდას, რაც უმნიშვნელოვანესია სპეციალისტებისთვის, რომლებიც ტონზილექტომიის პაციენტების ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე მუშაობენ.
ტონზილექტომია და მისი გრძელვადიანი გავლენა
მიუხედავად იმისა, რომ ტონზილექტომია, როგორც პროცედურა, პიროვნების ჯანმრთელობაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს, არსებობს ასევე კავშირი სხვა ჯანმრთელობის პრობლემებთან, მათ შორის ავტოიმუნური დაავადებებისა და კიბოს განვითარებასთან. ახალი კვლევა კიდევ უფრო სიღრმისეულად ასახავს ტონზილექტომიის და ფსიქიკური ჯანმრთელობის ასპექტების ურთიერთმოქმედებას.
შეგიძლია თუ არა ტონზილექტომიის გარეშე ცხოვრება?
ტონზილები ჩვენი ორგანიზმის ინფექციებთან ბრძოლაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. თუმცა, თუ ნუშისებრი ჯირკვლების ამოჭრა ხდება ქრონიკული ანთების გამო, შესაძლებელია, რომ ამან მომავალში ფსიქიკური პრობლემები გამოიწვიოს. ეს შეიძლება იყოს შფოთვისა და სხვა სტრესული აშლილობების წინაპირობა.
სამომავლო კვლევები და დისკუსია
როგორც მკვლევრები აღნიშნავენ, კვლევა მხოლოდ დაკვირვებითი იყო და ამიტომაც არ იყო შესაძლებელი ქირურგიული პროცედურებისა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობის შორის ზუსტი კავშირის დადგენა. საჭირო იქნება შემდგომი კვლევები, რათა უფრო ნათელი გახდეს, როგორ აისახება ტონზილექტომია ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
დასკვნა:
ტონზილექტომია და ფსიქიკური ჯანმრთელობა
ახალი კვლევა გვთავაზობს სარწმუნო მტკიცებულებებს, რომ ტონზილექტომიამ შეიძლება გავლენა იქონიოს ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე. ექიმებსა და მშობლებსა შორის ამ საკითხის შესახებ მეტი ინფორმაციის გაზიარება მნიშვნელოვანია, რათა პაციენტების ფსიქიკური ჯანმრთელობა სათანადოდ იქნას გათვალისწინებული.
მასალის გამოყენების პირობები
