ჰიპოგლიკემია: სისხლში შაქრის ამოცნობა და მართვა – საინფორმაციო ბუკლეტი (დიაბეტის მართვა)
ჰიპოგლიკემია ხდება, როდესაც სისხლში შაქრის დონე ძალიან იკლებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა თავბრუსხვევა, დაბნეულობა ან გონების დაკარგვა. ჰიპოგლიკემია ხშირად გვხვდება შაქრიანი დიაბეტის მქონე ადამიანებში, რომლებიც იღებენ ინსულინს ან შაქრის დამწევ მედიკამენტებს, თუმცა ეს მდგომარეობა შეიძლება განვითარდეს ყველასთვის, ვისაც აქვს სისხლში შაქრის დონის მკვეთრი კლება. ეს ბუკლეტი დაგეხმარებათ გაიგოთ, როგორ უნდა ამოიცნოთ ჰიპოგლიკემიის ნიშნები და რა ნაბიჯები უნდა გადადგათ სისხლში შაქრის დონის სწრაფად აღსადგენად.
რა არის ჰიპოგლიკემია?
1.სისხლში შაქრის ნაკლებობა
•როგორ ვლინდება ჰიპოგლიკემია?- ჰიპოგლიკემიის ძირითადი ნიშნებია თავბრუსხვევა, ოფლიანობა, კუნთების დაძაბვა, გულისცემის აჩქარება, მღელვარება და თავბრუ. თუ მდგომარეობა უარესდება, შესაძლოა წარმოიშვას დაბნეულობა, უჩვეულო ქცევა ან გონების დაკარგვა. ეს ნიშნები მიუთითებს, რომ აუცილებელია სწრაფი მოქმედება.
2.რისკის ჯგუფები
• ვინ არის რისკის ქვეშ? -ჰიპოგლიკემია განსაკუთრებით ხშირია: ტიპი 1 ან ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ინსულინს ან შაქრის დონის დამწევ მედიკამენტებს. ასევე, რისკის ქვეშ შეიძლება აღმოჩნდნენ ადამიანები, რომლებიც ზედმეტად აქტიურობენ ფიზიკურად ან გამოტოვებენ კვებას.
როგორ ვმართოთ ჰიპოგლიკემია?
1.როგორ ამოვიცნოთ ჰიპოგლიკემია?
•თავსებადობა სიმპტომებთან: თუ შეამჩნევთ ჰიპოგლიკემიის ნიშნებს, მნიშვნელოვანია სწრაფი რეაგირება, რათა თავიდან აიცილოთ მდგომარეობის გართულება. რეგულარული მონიტორინგი გლუკომეტრით დაგეხმარებათ სწრაფად და ზუსტად დაადგინოთ, რომ შაქრის დონე შემცირებულია.
2. სწრაფი მოქმედების ნახშირწყლების მიღება
•რა უნდა მიიღოთ ჰიპოგლიკემიის დროს?- თუ თქვენს სისხლში შაქრის დონე ძალიან დაბალია, უმჯობესია სწრაფი მოქმედების ნახშირწყლების მიღება, როგორიცაა გლუკოზის აბები, ტკბილი წვენი ან შოკოლადი. ეს სწრაფად აღადგენს შაქრის დონეს და ხელს უშლის მძიმე გართულებებს.
3.ყოველთვის ატარეთ გლუკოზის აბები ან ტკბილეული
•პრევენციული ნაბიჯები: მნიშვნელოვანია, რომ ყოველთვის გქონდეთ ხელთ გლუკოზის აბები ან სხვა ტკბილეული, რათა სწრაფად მოაგვაროთ მდგომარეობა. ასევე, აუცილებელია თავიდან აიცილოთ საკვების გამოტოვება, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ იღებთ ინსულინს ან სხვა მედიკამენტებს.
როგორ ავიცილოთ ჰიპოგლიკემია?
1.სტაბილური კვება
•რატომ არის კვება მნიშვნელოვანი?- ჰიპოგლიკემიის პრევენციისთვის აუცილებელია რეგულარული კვება, რომელიც უზრუნველყოფს სტაბილურ შაქრის დონეს. არ გამოტოვოთ კვება და შეინარჩუნეთ დაბალანსებული დიეტა, რომელიც შეიცავს საკმარის ნახშირწყლებს, ცილებს და ცხიმებს.
2.სისხლში შაქრის რეგულარული მონიტორინგი
•მონიტორინგის აუცილებლობა: რეგულარული მონიტორინგი გლუკომეტრით დაგეხმარებათ შაქრის დონის მუდმივ კონტროლში და ჰიპოგლიკემიის თავიდან აცილებაში. ამ გზით, დროულად მიიღებთ ზომებს სისხლში შაქრის დონის შესანარჩუნებლად.
3.პატარა ულუფით საკვების მიღება და შუალედური კვება
•რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება? – პატარა ულუფების ხშირი მიღება დაგეხმარებათ შაქრის დონის შენარჩუნებაში. შუალედური კვება გიცავთ სისხლში შაქრის უეცარი ვარდნისგან, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ იყენებთ ინსულინს ან იყავით ფიზიკურად დატვირთული.
როდის უნდა მიმართოთ ექიმს?
1.სიმპტომების გაუარესება
•როდის არის საჭირო დახმარება?- თუ თქვენი ჰიპოგლიკემია ხშირად ვითარდება ან სიმპტომები ძლიერდება, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს. შესაძლოა საჭირო გახდეს თქვენი ინსულინის დოზის ან მედიკამენტების კორექტირება.
2.სასწრაფო დახმარება
•სერიოზული გართულებების ნიშნები: თუ ჰიპოგლიკემია იწვევს გონების დაკარგვას ან ვერ ახერხებთ მის მართვას, აუცილებლად გამოიძახეთ სასწრაფო დახმარება.
დასკვნა
ჰიპოგლიკემია სერიოზული მდგომარეობაა, მაგრამ მისი მართვა შესაძლებელია სწორი მონიტორინგით და სწრაფი რეაგირებით. რეგულარული კვება, სისხლში შაქრის მონიტორინგი და სწრაფი მოქმედების ნახშირწყლების მიღება ხელს უწყობს ჰიპოგლიკემიის თავიდან აცილებას და სიმპტომების მართვას. თუ გაქვთ რაიმე შეკითხვა ან გჭირდებათ დახმარება ჰიპოგლიკემიის მართვასთან დაკავშირებით, მიმართეთ თქვენს ექიმს.
გამოყენების ინსტრუქცია: დააკლიკეთ ბმულს PDF ფაილისთვის. ფაილი A4 ფორმატშია და მარტივად დაიბეჭდება ფერად პრინტერზე. ამობეჭდეთ და განათავსეთ თქვენს დაწესებულებაში. სურვილის შემთხვევაში, დაამატეთ თქვენი ლოგო. გამოყენება არის სრულიად უფასო.
მნიშვნელოვანი შენიშვნა: მასალა განკუთვნილია საგანმანათლებლო მიზნებისთვის და არ ცვლის პროფესიონალურ სამედიცინო რჩევას.
მომზადებულია: “საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის” მიერ “საქართველოს პაციენტთა საბჭოს ინიციატივის” ფარგლებში.
ჰიპოგლიკემია სისხლში შაქრის ამოცნობა და მართვა (დიაბეტის მართვა)
მასალის გამოყენების პირობები
