ცნობილია, რომ გენში, სახელად TET2, მომხდარი მუტაციები კიბოსთან არის კავშირში. ამჯერად, მეცნიერებმა ამოხსნეს დიდი ხნის თავსატეხი — რატომ არსებობს ეს კავშირი; ეს კი ნიშნავს ახალ სამიზნეებს კიბოს სამკურნალოდ.
ცნობილია, რომ TET2 გენში მომხდარი მუტაციები უშუალოდ კავშირშია კიბოს განვითარებასთან. ახალი კვლევა, რომელსაც ამერიკელ მეცნიერებთა ჯგუფი აწარმოებს, აჩენს იმედს, რომ შეიძლება შესაძლებელი იყოს ახალი სამიზნეების შექმნა კიბოს სამკურნალოდ, რაც შესაძლოა მკურნალობის ეფექტურობას გაზრდის.
TET2-ის როლი რნმ პროცესში
მკვლევარებმა გაარკვიეს, რომ TET2 მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს რნმ-ის მეთილირების პროცესზე, რაც დნმ-ის ბლოკების შეფუთვაზეა პასუხისმგებელი. კიბო მაშინ ვითარდება, როდესაც უჯრედებში ცილების შეფუთვისა და გახსნის პროცესში გადაცდომები ხდება.
კვლევის მნიშვნელობა
„ამ აღმოჩენამ კონცეპტუალური გარღვევის მნიშვნელობა მოიტანა. გვთავაზობს რამდენიმე დაავადების მკურნალობის პოტენციურ სამიზნეებს და ასევე უკეთეს წარმოდგენას გვაძლევს ქრომატინის რეგულაციის პროცესზე“, — აღნიშნავს ჩუან ჰე, ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ბიოქიმიკოსი.
TET2-ის მუტაციის კავშირი კიბოსთან
TET2 მუტაციები რეგისტრირებულია ლეიკემიის შემთხვევათა 60%-ში და სხვა ტიპის კიბოებთანაც არის დაკავშირებული. კვლევებმა გამოავლინა, რომ TET2 სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია უჯრედების განვითარებისთვის და მათი გენების ექსპრესიის კონტროლისთვის.
ახალი სამიზნეები კიბოს მკურნალობაში
ლაბორატორიული ტესტების შედეგად გაირკვა, რომ MBD6 ცილის დაბლოკვა კიბოს უჯრედების სიკვდილს იწვევს. ეს შეიძლება გახდეს ახალი სამიზნე კიბოს საწინააღმდეგო წამლების განვითარებაში, რაც მათი ეფექტურობის გაზრდას მოიტანს.
ანთებითი დაავადებების რისკი
TET2-ის მუტაციები ასევე დაკავშირებულია ანთებითი მდგომარეობების, როგორიცაა გულის დაავადებები, ინსულტი და დიაბეტი, მაღალ რისკთან. სისხლის უჯრედები, რომელთა TET2 მუტაციები აქვთ, ანთებით რეაქციებს იწვევენ და სხეულის სხვადასხვა ნაწილში სტრესს უფრო მეტად ატანენ.
სამედიცინო მნიშვნელობა
ამ კვლევის საფუძველზე შესაძლებელი იქნება არა მხოლოდ კიბოს, არამედ ანთებითი დაავადებების პრევენციული მკურნალობა.
წინა კვლევაზე დაყრდნობით, რომელშიც შეისწავლეს, როგორ ერთიანდებიან დნმ და რნმ გენების ექსპრესიის მეშვეობით ცილების საწარმოებლად — მკვლევრებმა ლაბორატორიაში გენების რედაქტირებისა და ანალიზის სხვადასხვა მოწინავე მეთოდი გამოიყენეს, რათა ეპოვათ კავშირი TET2-სა და რნმ-ის მეთილირებას შორის.
ჯგუფმა გამოავლინა მოდიფიკაცია რნმ-ში, სახელად m5C, რომელიც ცილა MBD6-ის იზიდავდა და რომელიც შემდეგ აკონტროლებდა ქრომატინის შეფუთვას.
სიცოცხლის ადრეულ ეტაპზე, განვითარებადი უჯრედებისთვის TET2 ქრომატინს უფრო ხელმისაწვდომს ხდის და გენების ექსპრესიას უჭერს მხარს ისე, რომ ღეროვან უჯრედებს ნებისმიერი სხვა ტიპის უჯრედად გადაქცევა შეუძლიათ. ზრდასრულებში, TET2 ზღუდავს ცილა MBD6-ს და კონტროლს ამკაცრებს. ამ კონტროლის მოშლის შემთხვევაში, ბიოლოგიური წარმოების ხაზი შეიძლება მოიშალოს.
„თუ TET2 მუტაცია გაქვს, ხელახლა ხსნი ზრდის ამ გზას, რომელმაც შეიძლება საბოლოოდ კიბოსთან მიგიყვანოს — განსაკუთრებით სისხლსა და თავის ტვინში, რადგან ეს გზა ყველაზე მნიშვნელოვანი ჩანს სისხლისა და ტვინის განვითარებაში“, — განმარტავს ჰე.
შემდეგმა ლაბორატორიულმა ტესტებმა აჩვენა, რომ როდესაც ცილა MBD6-ს დაბლოკავ, ლეიკემიის კიბოს უჯრედები იხოცება. ეს ფაქტი ექსპერტებს კიბოს საწინააღმდეგო წამლებისთვის ახალ სამიზნეს სთავაზობს. ამავე ეფექტის მქონე წამლებს უზარმაზარი პოტენციალი ექნება.
ხანდაზმულ ადამიანებში, TET2-ის ეს მუტაციები ასევე დაკავშირებულია ანთებითი მდგომარეობის მაღალ რისკთან, მაგალითად, გულის დაავადებებთან, ინსულტთან და დიაბეტთან.
ამის მიზეზი ისაა, რომ TET2-ის მუტაციების მქონე სისხლის უჯრედები ანთებითი ხდება და უფრო მეტ სტრესს ატანს სხეულის სხვადასხვა ნაწილს. ამ კვლევის საფუძველზე შემუშავებული სამკურნალო საშუალებები ასევე შეიძლება გამოდგეს ამ დაავადებათა პრევენციულ ზომად.
დასკვნა
TET2 გენში მუტაციები მნიშვნელოვან როლს ასრულებს კიბოს და ანთებითი დაავადებების განვითარებაში. ახალი კვლევები გვთავაზობს ახალი სამიზნეების მოძიებას, რაც შეიძლება მომავალი მედიცინის საფუძველი გახდეს.
კვლევა ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.
მომზადებულია news.uchicago.edu-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.
მასალის გამოყენების პირობები
