ალკოჰოლის მოხმარება და დემენციის რისკი: ახალი კვლევების შედეგები
** მოამზადა პროფესორმა გიორგი ფხაკაძემ, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარემ – ალკოჰოლის მოხმარება და დემენციის რისკი: ახალი კვლევების შედეგები
უახლესი კვლევების თანახმად, ალკოჰოლის ნებისმიერი რაოდენობით მოხმარება ზრდის დემენციის რისკს, რაც ეწინააღმდეგება წინა მოსაზრებებს, რომ მსუბუქი ან ზომიერი ალკოჰოლის მოხმარება შეიძლება ტვინისთვის სასარგებლო ყოფილიყო.
კვლევებმა აჩვენეს, რომ დემენციის რისკი პროპორციულად იზრდება ალკოჰოლის მოხმარების რაოდენობასთან ერთად, რაც მნიშვნელოვანია საზოგადოებრივი ჯანდაცვის კუთხით, განსაკუთრებით საქართველოში, სადაც ალკოჰოლის მოხმარება კულტურის ნაწილია.
### ალკოჰოლის ზეგავლენა დემენციის რისკზე
კვლევა, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში *eClinicalMedicine*, ხაზს უსვამს, რომ დემენციის რისკსა და ალკოჰოლის მოხმარებას შორის პირდაპირი, ხაზობრივი კავშირია. ადრინდელი კვლევები, რომლებიც მიუთითებდნენ, რომ მსუბუქი ან ზომიერი ალკოჰოლის მიღება შესაძლოა მეხსიერების და კოგნიტური ფუნქციის გაძლიერებას უწყობდა ხელს, შეიძლება ყოფილიყო ე.წ. „აბსტინენტების მიკერძოებულობის“ შედეგი . ეს მიკერძოებულობა გულისხმობს, რომ „არსვამ“ ადამიანთა ჯგუფებში ხშირად ხვდებიან ის პირები, რომლებმაც შეწყვიტეს ალკოჰოლის მოხმარება ჯანმრთელობის პრობლემების გამო. შედეგად, მსუბუქი ალკოჰოლის მომხმარებლები უფრო ჯანმრთელები ჩანან, ვიდრე ისინი არიან სინამდვილეში, რაც იწვევს მონაცემების მიკერძოებას და ალკოჰოლის დადებითად შეფასებას.
### კვლევის მეთოდოლოგია და შედეგები
კვლევამ მოიცვა 313,958 ადამიანი, რომელთა მონაცემები UK Biobank-იდან იქნა აღებული. მონაწილეებმა ალკოჰოლის მოხმარების საკუთარი ჩვევები გაამხილეს და მათი გენეტიკური მონაცემებიც გათვალისწინებული იყო. შედეგებმა აჩვენა, რომ ალკოჰოლის ნებისმიერი დოზა დაკავშირებულია დემენციის რისკის ზრდასთან. კვლევის წამყვანი ავტორების მტკიცებით, ამ კვლევით ირკვევა, რომ ალკოჰოლის ნებისმიერი რაოდენობის მოხმარება ზრდის ტვინის ატროფიას და დემენციის რისკს.
განსაკუთრებით აღსანიშნავია ის, რომ, მიუხედავად ამისა, წინა კვლევების უმეტესობა მიუთითებდა, რომ მსუბუქი ან ზომიერი ალკოჰოლის მიღება შესაძლოა ტვინის დაცვასთან ყოფილიყო დაკავშირებული, თუმცა ეს აღმოჩენა არ დადასტურდა ამ კვლევებით. ახალი მონაცემებით კი ირკვევა, რომ ალკოჰოლის მოხმარების გარეშე უფრო უსაფრთხოა ტვინის ჯანმრთელობის შენარჩუნება.
### რატომ ზრდის ალკოჰოლი დემენციის რისკს?
ალკოჰოლი, როგორც ცნობილია, მოქმედებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე და იწვევს ტვინის ატროფიას. დოქტორ კლიფორდ სეგილის თქმით, რომელიც ჩართული არ იყო კვლევაში, ალკოჰოლი ნეიროტოქსიკური ნივთიერებაა, რომელიც აფერხებს ტვინის მეხსიერების ცენტრის – ჰიპოკამპის მუშაობას და ხელს უშლის ახალი ნეირონების ზრდას. ქრონიკული ალკოჰოლის მოხმარება ასევე იწვევს B ვიტამინის დეფიციტს, რაც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია მეხსიერებისა და კოგნიტური ფუნქციისთვის.
ასევე, უნდა აღინიშნოს, რომ ალკოჰოლის მოხმარებამ შეიძლება გამოიწვიოს ნეიროპათია – ნერვების დაზიანება, რაც იწვევს ტკივილს, სენსორულ დაზიანებებსა და მეხსიერების პრობლემებს.
როგორც კვლევის ავტორები აღნიშნავენ, ეს შედეგები აჩვენებს, რომ ალკოჰოლის მოხმარება ტვინის ჯანმრთელობაზე ნეგატიურ გავლენას ახდენს, მიუხედავად დოზისა.
### საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პერსპექტივა პროფესორ გიორგი ფხაკაძის აზრით, ეს კვლევა ხაზს უსვამს ალკოჰოლის მოხმარების სერიოზულ ზიანს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის თვალსაზრისით.
საქართველოში, სადაც ალკოჰოლის მოხმარება ხშირია და მას გარკვეული კულტურული მნიშვნელობა აქვს, აუცილებელია ამ რისკების შესახებ ცნობიერების ამაღლება. ალკოჰოლის მოხმარების შეზღუდვა ან მისი სრულად შეწყვეტა შესაძლოა მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყოს დემენციის პრევენციაში.
ამ კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ ალკოჰოლის მოხმარება, არ აქვს მნიშვნელობა, მსუბუქი თუ მძიმე, ზრდის ტვინის ატროფიისა და დემენციის განვითარების რისკს. შესაბამისად, პროფესორ ფხაკაძის რეკომენდაციაა, რომ ექიმებმა და პაციენტებმა განიხილონ ალკოჰოლის მოხმარების შეზღუდვის სტრატეგიები ტვინის ჯანმრთელობის შენარჩუნების მიზნით.
### დასკვნა
ახალი კვლევა ცხადყოფს, რომ ალკოჰოლის მოხმარება, ნებისმიერი რაოდენობით, ზრდის დემენციის რისკს. წინა კვლევებისგან განსხვავებით, რომლებიც მიუთითებდნენ, რომ მსუბუქი ალკოჰოლის მოხმარება შეიძლება სასარგებლო ყოფილიყო ტვინის ჯანმრთელობისთვის, ეს ახალი კვლევა პირდაპირ კავშირს ამტკიცებს ალკოჰოლის მოხმარებასა და დემენციის რისკს შორის.
პროფესორ ფხაკაძის თქმით, ეს კვლევა წარმოადგენს მნიშვნელოვან საფუძველს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პოლიტიკის გასაუმჯობესებლად, რაც მიზნად ისახავს ალკოჰოლის მოხმარების შემცირებას და ტვინის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას საქართველოში.
https://www.aol.com/dementia-risk-rises-amount-alcohol-160000596.html
https://www.alzheimers.org.uk/about-dementia/managing-the-risk-of-dementia/reduce-your-risk-of-dementia/alcohol
https://www.theguardian.com/society/2023/dec/26/alcohol-loneliness-increase-risk-early-onset-dementia
https://arcr.niaaa.nih.gov/volume/44/1/alcohol-use-disorder-and-dementia-review
https://www.washingtonpost.com/wellness/2024/03/27/dementia-aging-risk-brain-diabetes-pollution-alcohol/
https://edition.cnn.com/2023/02/06/health/alcohol-dementia-study-wellness/index.html
https://newsroom.wakehealth.edu/news-releases/2023/02/study-suggests-alcohol-consumption-linked-to-acceleration-of-alzheimers-disease
https://www.medicalnewstoday.com/articles/researchers-identify-brain-aging-factors-dementia-risk#Research-on-factors-linked-to-brain-aging-is-ongoing
https://www.onlymyhealth.com/study-shows-increased-alcohol-consumption-directly-raises-dementia-risk-1725949830
https://www.alzheimers.org.uk/about-dementia/managing-the-risk-of-dementia/reduce-your-risk-of-dementia/alcohol
მასალის გამოყენების პირობები
